23 November 2022 voerden André Vollenberg, Teus Hagen en Paul Geurts namens Behoud de Parel een gesprek met wethouder Kuipers (D66), verantwoordelijk voor duurzaamheids- en milieubeleid en in dat kader betrokken bij het Schone Lucht Akkoord (SLA), inzake fijn stof en geur. Ook gezondheid behoort tot diens portefeuille, voor zover die van buiten af (leefomgeving) bedreigt wordt. Naast Kuipers namen ook ambtenaren van de gemeenten Horst aan de Maas, Venray en de provincie (RUD) deel aan het overleg, dat  handelde over het opzetten van een meetnetwerk om de uitstoot van fijn stof te meten. Het overleg vond plaats naar aanleiding van een oproep van Teus Hagen en Paul Geurts aan de gemeenteraad om eindelijk eens werk te maken van het meten van fijn stof in de gemeente. Iets waar Behoud de Parel al sinds 2017 op aandringt.

In het gesprek met Behoud de Parel ging wethouder Thijs Kuipers:in op het regionale project waaraan de gemeente Horst aan de Maas deel gaat nemen om te komen tot een meetnetwerk. De wethouder benadrukte daarbij dat een integrale aanpak nodig is  op heel veel punten (denk ook aan stikstof, watervervuiling). “Schone lucht” is daarvan een onderdeel. Vanuit de gemeente zijn ze daar nu mee bezig en er wordt veel geld voor beschikbaar gesteld. Ook de handhaving zal versterkt worden met behulp van een verdubbeld budget en mankracht. Dat is nodig omdat de gemeente op dit moment qua organisatie nog verkeert in “de onderste helft van het rechter rijtje".  Aandacht vanuit het gemeente bestuur is dus gerechtvaardigd.

Kuipers begreep dat het feit dat de gemeente Behoud de Parel lange tijd niet geïnformeerd heeft over de voortgang van de opbouw van een meetnetwerk (project Grenzeloos Meten) - terwijl het in eerste instantie om een initiatief van Behoud de Parel (MySense-project gericht op het meten van fijn stof) ging! - schadelijk is geweest voor het vertrouwen van Behoud de Parel in de gemeente. De wethouder hoopte het vertrouwen van Behoud de Parel in de gemeente te kunnen herstellen.
 
Behoud de Parel heeft onlangs nog een rapport uitgebracht, waarin de vereniging terug kijkt op haar inspanningen voor de ontwikkeling van fijnstofmeetapparatuur (in het kader van het MySense-project). Daabij wordt onder andere ingegaan op de inzet van de fijnstofmeter van Behoud de Parel in de (oud)gemeente St. Anthonis. De Venrayse ambtenaar Mechie Beurskens heeft in St. Anthonis actief deel genomen aan de metingen aldaar. Wat betreft het project “Grenzeloos Meten” is ze later ingestapt, omdat ze ging werken voor de gemeente Venray. Beurskens wees in het overleg met Behoud de Parel op het belang van “meten”, wat volgens haar ook gebleken is bij het project “Boeren en Buren” en het meetproject verricht door Con A&F in Venray. Beurskens wees er verder op dat het doel van "Grenzeloos Meten" is – stap voor stap – te komen tot een meetnetwerk in de regio, zodat je weet wát er gebeurt (aan uitstoot) in het gebied. Inmiddels is het project Grenzeloos Meten beschreven. Dat wil zeggen: het doel is geformuleerd en er ligt een financieringsvoorstel (beoogde financierders: gemeente en provincie) dat wordt gekoppeld aan het uitvoeringsvoorstel ten behoeve van het meetnet. Het project richt zich op drie zaken: het meten van “geur”, het vaststellen van “beleving” van alle betrokkenen en het verder uitrollen van het fijnstofmeetnetwerk. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van ervaringen vanuit geheel Nederland. Al vrij snel in het begin werd geconcludeerd dat het beschikbare budget te beperkt was en dat het project ook meer tijd zou vragen, dan vooraf gedacht was. Aangesloten is bij het IBP-traject, gericht op transitie in landelijk gebied. Pas in de tweede helft van dit jaar (april 2022) is een akkoord gekregen voor het project. Vervolgens is een verdiepingsslag gemaakt: het koppelen van ”beleving” aan “meten”. In het proefproject (in Zuid-Oost Brabant) leverde die koppeling in het meetgebied – met name ten aanzien van “geur” strubbelingen op met participanten. Later is gekozen voor een kleiner gebied, waar het ging om “geur”. De opzet van een fijnstofmeetnetwerk moet de opvolger zijn van het Venrayse project “Boeren en Burgers”.  Het nieuwe project heeft een andere focus, regionaal gericht.  Aan het RIVM is gevraagd de projectleidersrol op zich te nemen, maar dat heeft het RIVM afgewezen. En ook met Fontys is gesproken, maar die gaven aan alleen bij te kunnen dragen in het maken van sensoren.
 
Na Mechie Beurskens vertelde Xavier Maurer (provinciaal ambtenaar, werkzaam bij het RUD) over de rol van RUD in het project "Grenzeloos Meten". Hij meldt dat bij het project "Grenzeloos Meten" besloten is een knip te maken tussen het meten van PM10 en PM 2,5. Waarom die "knip" is gemaakt werd tijdens het gesprek niet helemaal duidelijk.
 
Op de vraag vanuit Behoud de Parel welke verwachtingen er bestaan vanuit de gemeente met betrekking tot de rol van Behoud de Parel in het project "Grenzeloos Meten" gaf wethouder Kuipers aan dat de vraag aan BdP is, een bijdrage te leveren met betrekking tot het aanwijzen van hotsport/bronnen van uitstoot; het aanleveren van de techniek (aanleveren meetapparatuur) en hulp bij de uitvoering (onder andere onderhoud meetapparatuur). Omgekeerd gaven de vertegenwoordigers van Behoud de Parel aan, wat zij verwachten van de gemeente en het project. De vereniging gaat er van uit dat de gemeente op korte termijn (streefdatum maart ’23) een concreet uitvoeringsplan heeft opgesteld met het Schone Lucht Akkoord (SLA) als basis. Daarbij gaat de vereniging er van uit dat ze vanaf het begin concreet betrokken wordt bij de ontwikkeling van beleid: met betrekking tot het SLA in het algemeen en het ontwikkelen van een meetnetwerk in het bijzonder. Met als uitgangspunt het beschermen van de gezondheid van burgers.Als het aan Behoud de Parel ligt wordt alles volledig open en transparant vastgesteld en uitgevoerd en zijn de rollen en verantwoordelijkheden van alle bij het project betrokken partijen helder en duidelijk vastgelegd en daarbij dient de rol van BdP serieus genomen te worden.

Thijs Kuipers gaf aan dat het beleid gericht is op het terugdringen van de uitstoot van fijn stof vanuit de mobiliteit (waarbij de rol van de gemeente bescheiden is, zal m.n. opgepakt moeten worden door de rijksoverheid), industrie (ook belangrijkste rol voor de rijksoverheid), intensieve veeteelt en houtstook. Wat de houtstook betreft gaf wethouder Kuipers overigens aan dat de gemeente daar terughoudend in zal optreden en geen actie gaat ondernemen op dit item. Daar was volgens hem geen draagvlak voor, met name gezien de hoge energieprijzen. Dat neemt niet weg dat de gemeente op dit punt de deur niet gesloten houdt. Als reactie op het standpunt met betrekking tot "houtstook" gaf Behoud de Parel aan dat houtstook wél een groot aandeel heeft in de fijnstofproblematiek. Wat betreft het geformuleerde beleid met betrekking tot de intensieve veeteelt verwees Thijs Kuipers naar de "Visie veehouderij" en het daar aan gekoppelde uitvoeringsplan, waarin onder andere ingegaan wordt op IPPC. Verder is de geurgebiedsvisie aangekondigd en die verschijnt in het eerste kwartaal van volgend jaar. In haar commentaar geeft Behoud de Parel aan dat de vereniging nogal teleurgesteld was over de Visie veehouderij (lees hier het commentaar van Behoud de Parel). En ook bij het geurbeleid van de gemeente heeft Behoud de Parel in het verleden grote vraagtekens geplaatst (lees hier de eerdere bezwaren van de vereniging tegen dat geurbeleid).

Aangegeven is dat de financiering van het project vooralsnog voor een jaar geldt, daarna zal een nieuwe aanvraag uit moeten gaan. Vanuit Behoud de Parel werd geopperd dat een periode van één jaar met behulp van meetapparatuur nauwelijks inzicht kan geven in eventuele effecten van maatregelen en/of beleidsingrepen. Al was het maar, omdat er nog wel wat tijd zal verstrijken alvorens beleid/uitvoeringsplan ontwikkeld is en vervolgens moeten (bijvoorbeeld) de boeren maatregelen nemen (wat hen geld kost) om uitstoot terug te brengen en daarvan mag verwacht worden dat dat niet op stel en sprong zal gebeuren. Op de vraag van Behoud de Parel wat er voor de lange termijn opgepakt wordt, gaf wethouder Kuipers aan dat die vraag vooralsnog geparkeerd wordt. Wat op dit moment nodig is, is de ambitie om het project effectief te maken. Daarbij is het volgens hem van belang – zeker voor die langere termijn - nu al na te denken over financiering met eigen middelen (van gemeente en provincie) als externe financiers wegvallen.
 
Vervolgens werd kort gediscussieerd over de mate waarin Behoud de Parel daadwerkelijk invloed heeft op de vaststelling en verdere uitvoering van het beleid van "Grenzeloos Meten".  Daarbij werd door Behoud de Parel gewezen op het feit dat zij commentaar heeft opgestuurd met betrekking tot de inhoud van de subsidieaanvraag (waarin de projectbeschrijving is opgenomen) voor.het project "Grenzeloos Meten", maar daar geen reactie op teruggekregen heeft. Niet duidelijk is wat er met het commentaar gedaan is. Venrays ambtenaar Beurskens heeft daarop aangegeven dat het niet de bedoeling is dat steeds aangegeven wordt wat - bijvoorbeeld vanuit Behoud de Parel - wel of niet meegenomen wordt. Waarop vanuit Behoud de Parel werd geconstateerd dat er blijkbaar verschil van inzicht is over de rol van Behoud de Parel. Wat de vereniging betreft is de vereniging niet sec de leverancier van meetapparatuur, maar wil ze ook een rol in de beïnvloeding van het beleid.
 
Wat betreft de door wethouder Kuipers verwoorde verwachtingen van de gemeente richting Behoud de Parel (zie hiervoor) werd door Behoud de Parel aangegeven dat Behoud de Parel niet met de vinger gaan wijzen naar bedrijven die (te veel) uitstoot zouden hebben (commentaar Kuipers: is ook niet de bedoeling). Wel kan Behoud de Parel meepraten over bronnen en haar gebiedskennis delen. Verder is het volgens Behoud de Parel de vraag of de vereniging de gevraagde aantallen “kastjes” kan leveren. De meetapparatuur is (zoals aangegeven in de notitie die Behoud de Parel onder andere aan de gemeente gestuurd heeft) nog niet uitontwikkeld en moet nog getest worden. Technische kennis met  betrekking tot de meetapparatuur en het netwerk, ten behoeve van kwalitatief meten, kan wel zonder voorbehoud geleverd worden. Wat betreft het gevraagde onderhoud aan de meetkastjes - als deze uitgezet zijn - aarzelden de vertegenwoordigers van Behoud de Parel op dit punt toezeggingen te doen (omdat het maar de vraag is of de vereniging voldoende vrijwilligers kan mobiliseren), maar de vereniging is wel bereid is op dat punt een inspanningsverplichting op zich te nemen.

Aan het einde van het overleg is afgesproken dat er begin 2023 opnieuw overleg laats gaat vinden tussen de gemeente en Behoud de Parel en dat de verenighing ondertussen nog aanvullend commentaar zal geven op het concpet van projectplan "Grenzeloos Meten" (zie voor dat concept van projectplan de bijlage).