Behoud de Parel op Facebook.

U bent hier

Provincies passen hun beleid aan voor 'boze' burger

Gaat Nederland op slot voor de intensieve veehouderij? Dat nog niet. Maar het fenomeen burgerinitiatief, dat vorig jaar voor het eerst werd ingezet tegen megastallen, lijkt behoorlijke problemen op te gaan leveren voor veehouders. De afgelopen jaren zijn al in vijf provincies burgerinitiatieven gestart die de provinciale bestuurders verplichten het onderwerp megast allen op de agenda te zetten. De eerste uitkomsten lijken het de boer niet gemakkelijk te maken. Groningen verbiedt alle nieuwe intensieve veehouders, Noord-Holland is tegen de komst van megastallen. Overijssel, Gelderland en Limburg hebben hun eisen opgeschroefd. Mogelijk volgt Noord-Brabant ook nog.

Een burgerinitiatief is een mogelijkheid voor kiesgerechtigden om een onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer of van Provinciale Staten te krijgen. Hiervoor is een ondersteunend aantal handtekeningen nodig. Achter de uitwaaierende burgerinitiatieven tegen de vestiging van megastallen zit een gemêleerd gezelschap. De initiatiefnemers zijn mensen die zich betrokken voelen bij het behoud van de Nederlandse landschap en die grootschalige bouwwerken als een verstoring van dat landschap beschouwen. De achtergronden van de deelnemers zijn divers, van accountant tot leraar.

Opvallend is dat agrariërs zich niet lijken te mengen in de acties; wel zijn voormalige boeren binnen de burgerinitiatieven
actief. Volgens woordvoerders van de burgerinitiatieven zouden ook veel boeren achter de protesten tegen de megastallen staan. Maar dat is moeilijk hard te maken. Opvallend is dat deze boeren
onvindbaar zijn en zich stil houden.

Definitie van een megastal
De definitie van een megast al wordt niet overal op dezelfde wijze ingevuld. Meestal worden de cijfers van Wageningen UR gevolgd. Volgens die criteria past de term megastal bij bedrijven met meer dan 7.500 mestvarkens, 250 melkkoeien, 2.500 mestkalveren, 120.000 leghennen of 220.000 mestkuikens. De acties tegen het grootschalig houden van dieren zijn bij de burgerinitiatieven vooral gericht op de - in de ogen van de actievoerders aantasting van het landschap en de twijfels over het dierenwelzijn.

Invloed van een burgerinitiatief
Puur kijkend naar de getallen kan geconcludeerd worden dat de burgerinitiatieven weinig invloed hebben. Van de vijf provincies waar tot nu toe burgerinitiatieven tegen megastallen waren, is alleen Noord-Holland ingegaan op het burgerinitiatief. Toch lijken ook de andere provincies wel degelijk kritischer te kijken
naar plannen voor megastallen.

Noord-Holland op slot
De komst van een megakippenstal voor 1,6 miljoen dieren in Middenrneer is van de baan door een beslissing van Provinciale
Staten van Noord-Holland. Eind 2009 komt het standpunt over intensieve veehouderij in de Structuurvisie van de provincie. Volgens Britta Burger, woordvoerder van verantwoordelijk gedeputeerde Jaap Bond, heeft de provincie zich nu uitgesproken, tegen de komst van megastallen naar Noord-Holland. Uitbreiding
van bestaande bedrijven blijft echter mogelijk, volgens Burger. Bij de pluimveehouder in Middenmeer ging het om een verplaatsing van het bedrijf. Of de ondernemer - die overigens al een bedrijf
met 250.000 kippen heeft - op zijn oude locatie wel had kunnen groeien, kan de woordvoerder niet beantwoorden. Ook de plannen van melkveehouder John Klaver in Winkel om zijn bedrijf te laten groeien tot 800 melkkoeien zullen door deze ontwikkeling waarschijnlijk geen doorgang kunnen vinden.

Effecten burgerinitiatieven
Overijssel, Gelderland en Limburg: in deze provincies zijn burgerinitiatieven ter sprake gekomen in Provinciale Staten. De initiatiefnemers hebben hier niet hun uiteindelijke doel bereikt, namelijk een formeel verbod op megastallen. Toch lijken de burgerinitiatieven wel degelijk invloed te hebben gehad. Provincies verruimen stankcirkels om megastallen en maken vestiging van compleet nieuwe bedrijven alleen in uitzonderlijke gevallen mogelijk.
Noord-Holland: het enige burgerinitiatief tegen megastallen dat zijn doel heeft bereikt. Provinciale Staten verboden de vestiging van twee bedrijven, een pluimvee- en een melkveebedrijf.
Noord-Brabant: in het najaar spreken Provinciale Staten zich hierover uit.
Groningen: deze provincie verbood megastallen in augustus 2008. Burgerinitiatieven hierover zijn daarmee overbodig. Opvallend is dat melkveehouderijen met 1.000 koeien wél welkom
zijn.

Wel megastallen in Flevoland
In de media en op internet zoemt rond dat Flevoland, net als Groningen, een verbod op megastallen kent. Dat blijkt onjuist. Volgens Henri Kuipers, woordvoerder van verantwoordelijk gedeputeerde Anne Bliek-De Jong, staat de provincie wel degelijk megastallen toe. In het eind 2006 bekrachtigde Omgevingsplan is dat terug te vinden. Flevoland gaat binnenkort samen met LTO kijken naar het toekomstig beleid voor de intensieve veehouderij.

Tot 1.000 koeien mag in Groningen
Waar Noord-Holland de grens legt bij bedrijven tot 250 melkkoeien, stimuleert het 'strenge' Groningen juist de groei van
melkveestapel. "Melkveehouderijen mogen van ons groeien tot 1.000 melkkoeien", zegt gedeputeerde Douwe Hollenga. "Wij zien dat niet als de vorm van intensieve veehouderij waartegen we gekant zijn." Overigens heeft de Partij voor de Dieren in Groningen zich hier wel tegen gekeerd: ze willen geen 'melkfabrieken'.

Geen debat in Overijssel
De eerste provincie waar een burgerinitiatief werd ingediend, was Overijssel. Een stichting, Vrom? genaamd, wilde het reconstructieplan van de provincie zo aanpassen dat de vestiging van megastallen in landbouwontwikkelingsgebieden onmogelijk zou worden. De provincie heeft uiteindelijk besloten geen debat te voeren, omdat de informatie-uitwisseling al had plaatsgevonden. Terwijl de bezwaarmakers vinden dat hun geen recht is gedaan omdat ze hun ideeën niet goed hebben kunnen uitleggen, is Overijssels Statenlid Jan Evering een heel andere mening toegedaan: "Het burgerinitiatief heeft absoluut invloed gehad. We hebben de afstand tot een bouwblok vergroot van 250 naar 500 meter, hierdoor is het al veel moeilijker geworden om megastallen in te passen." Nieuwe bouwblokken creëren is in Overijssel veel moeilijker geworden. Evering: "Er moet eerst gesaldeerd worden, men moet op zoek naar een bestaand agrarisch bedrijf." Alleen bij hoge uitzondering kan een nieuw agrarisch bouwde blok toegewezen worden. Overijssel legt dit in juli vast in de omgevingsvisie, de regel gaat ook gelden buiten reconstructiegebieden. Ook Gelderland en Limburg lijken kritischer te zijn geworden.

Drempels worden steeds hoger
Op Noord-Holland en Groningen na staan de overige provincies in beginsel open voor de komst van megastallen. Toch lijken de drempels onder druk van de burgerinitiatieven een stuk hoger te
worden, zo zeer dat er formeel geen sprake is van een verbod maar in praktische zin bijna wel. Dit maakt de groei van bedrijven niet gemakkelijker. Noord-Brabant spreekt zich in het najaar uit over het vijfde burgerinitiatief tegen megastallen. Daarachter heeft de Brabantse milieufederatie (BMF) zich opvallend genoeg niet geschaard: omdat die wel de voordelen van megastallen ziet. Volgens de BMF is dierenwelzijn bij een megastal juist beter te bewaken en is overlast voor de omgeving gemakkelijker te reguleren.

(Bron: Boerderij, 5-5-'09)

Projecten & onderwerpen: 
Behoud de Parel