Milieuorganisaties krijgen alleen nog subsidie voor projecten die innovatief en oplossingsgericht zijn. Wil minister Cramer daarmee kritiek op de overheid doen verstommen?

De Raad Nederlandse Detailhandel was vorige zomer boos over onderzoek naar ’fout hout’ van Milieudefensie. Het zou een amateuristisch onderzoek zijn waar de detailhandel onder lijdt. CDA en VVD in de Tweede Kamer eisten dat minister Cramer van milieu de steun aan milieuclubs zou onderzoeken.

CDA-Kamerlid Blanksma wilde alleen nog geld geven aan gedegen onderzoek, en trok in twijfel of milieuorganisaties dat kunnen. De VVD vraagt elk jaar wel een keer om het stopzetten van de subsidies. De rechtszaken die Milieudefensie vaak aanspant tegen het aanleggen van wegen in natuurgebieden, storen de VVD enorm.

Cramer vond de kritiek ’veelal ongefundeerd en vaak ronduit misplaatst’. Ze verklaarde dat milieuorganisaties een belangrijke intermediaire rol spelen bij het bevorderen van het maatschappelijk debat. Haar partijgenoot en Kamerlid Samsom zei dat de PvdA nooit zou instemmen met afschaffing van de subsidies. „De tegenkrachten maken onze maatschappij tot een democratie.”

Toch wijzigt minister Cramer de subsidieregels. Even de boel opfrissen, wil ze. „De tijd van een kleine kring vakspecialisten die aandacht vraagt voor een probleem dat bij niemand bekend is, is immers voorbij. In de jaren tachtig en negentig is de politieke aandacht gegroeid voor milieuproblemen. Anno 2009 staat het belang van milieu en duurzaamheid op ieders netvlies”, schrijft de minister aan de Kamer.

Laat de milieuorganisaties maar weer met verfrissende, innovatieve en oplossingsgerichte initiatieven komen. Samsom vindt dat ze dat best kan vragen. „Het is immers belastinggeld. Zolang de minister maar niet inhoudelijk gaat sturen, en daar zullen we strikt op toezien.” Een campagne voor een Klimaatwet, die Milieudefensie momenteel voert maar waar de minister geen voorstander van is, kan volgens Samsom prima onder de noemer van een innoverend project vallen.

In de nieuwe voorwaarden wordt ook expliciet opgenomen dat geen gerechtelijke procedures mogen worden betaald. Milieuorganisaties hebben volgens Cramer ’het volste recht’ om naar de rechter te stappen. „Dat staat buiten kijf, maar is het de vraag of procedures met subsidie betaald moeten worden. Ik acht dit een kwetsbare schakel in de volwassen relatie tussen overheid en milieubeweging.”

De VVD is blij met deze stap, maar ze verbaast zich er wel over dat de minister het expliciet noemt. Volgens de minister ging subsidiegeld immers nooit naar het voeren van rechtszaken. GroenLinks staat open voor een vernieuwing van het subsidiestelsel, maar vindt ’oplossingsgericht’ als criterium subjectief. Dat kan worden gebruikt om ongewenste kritiek te smoren.

Het beleid van de overheid kritisch onder de loep nemen, vindt de minister nog wel nodig, maar niet met overheidsgeld. Dat ze hiermee misschien een signaal afgeeft dat milieuorganisaties geen belangrijk werk doen, ontkent ze. Dat doen ze wel. Althans, dat deden ze. Het is tijd voor heroriëntatie.

(Bron: Trouw, 28-5-'09)