Peter Smeets (de man die Grubbenvorst wil verplaatsen ten gunste van megastallen) is gepromoveerd! Naar aanleiding van een promotieonderzoek beweert Smeets dat agroroparken, waarin tal van agrarische functies zoals glastuinbouw en veehouderij met verwerkende bedrijvigheid aan elkaar zijn gekoppeld, wezenlijk bijdragen aan een duurzame ontwikkeling in de wereld. "De kosten liggen lager, ze leveren meer toegevoegde waarde en de milieulasten zijn minder. Hoe meer functies en bedrijvigheid worden gekoppeld, hoe groter de bijdrage aan de duurzame ontwikkeling.” Aldus Peter Smeets, die onderzoek deed aan zeven van dergelijke initiatieven (die overigens voor het merendeel nog niet gerealiseerd zijn) en hun bijdrage aan de duurzame ontwikkeling in metropoolgebieden in Nederland, China en India. Hieronder diens dagdromerij, die voor Grubbenvorst fatale gevolgen kan hebben, indien ze gerealiseerd zouden worden.

In agroparken vinden allerlei vormen plaats van hoogwaardige agrarische productie. Glastuinbouw en hoogproductieve dierlijke productie van vlees en melk, worden gekoppeld aan industriële verwerking van agroproducten, met inzet van veel kennis en technologie. De kringlopen van water, mineralen en gassen worden op een slimme manier gesloten en het gebruik van fossiele energie wordt geminimaliseerd, met name door verwerking van verschillende stromen rest- en bijproducten. Ook niet-agrofuncties zoals energieproductie en afval- en watermanagement worden geïntegreerd in de bedrijfsvoering van deze parken.

“Een agropark is aldus te bezien als de toepassing van industriële ecologie in de agrosector”, zegt Smeets in zijn proefschrift Expeditie Agroparken. Ontwerpend onderzoek naar metropolitane landbouw en duurzame ontwikkeling. Hij vindt overigens dat voor de agroparken heel goed de term ‘Greenport’ als merk kan worden gebruikt. Opvallend is dat Smeets in zijn proefschrift nog spreekt over "Hinderwet", die 15 jaar geleden al is vervangen door de "Wet Milieubeheer". Je kunt je afvragen wat de deskundigheid van de auteur met betrekking tot duurzaamheid is, als dit soort basale kennis blijkbaar ontbreekt...

Peter Smeets betoogt dat agroparken passen in de moderne netwerksamenleving waarin steeds meer mensen wonen in metropolen. Agroparken leiden tot een zodanige verbetering van de landbouwproductiviteit, dat goed voedsel bereikbaar is voor alle mensen. Belangrijk is de ruimtelijke inpassing van agroparken. Er moet zeer bewust worden gekozen voor een goede locatie en kwaliteit in het ontwerp. En de logistiek moet zo geregeld worden dat belastende vervoersstromen tot een minimum worden beperkt. Betrokkenheid van lokale burgers bij de besluitvorming is essentieel.

Het gaat bij agroparken uitdrukkelijk niet om ‘megastallen’ of ‘varkensflats’, zegt Smeets. Hij vindt dat dergelijke stigma’s een adequate discussie over de volgende innovatiestap in de landbouwproductie vertroebelen en belemmeren. Hij stelt dat organisaties die campagne voeren tegen agroparken, en die zeggen begaan te zijn met het milieu en dierenwelzijn, volledig voorbijgaan aan de aantoonbare verbeteringen van milieu en dierenwelzijn die deze agroparken zowel in Nederland als elders op de wereld kunnen realiseren.

Concrete initiatieven
Peter Smeets heeft zeven initiatieven voor agroparken onderzocht. Vier daarvan zijn projecten in Nederland (Deltapark in het havengebied van Rotterdam, Agrocentrum Westpoort in het havengebied van Amsterdam, het Nieuw Gemengd Bedrijf in Horst aan de Maas (L) en het Biopark Terneuzen), twee in China en een in India. Daarvan zijn Biopark Terneuzen en een van de Chinese projecten operationeel. In de andere gevallen gaat het om projecten die in diverse stadia van oriëntatie of voorbereiding verkeren. Daarbij speelt vooral – met name bij de Nederlandse initiatieven - de maatschappelijke discussie over intensieve veehouderij en de invloed daarvan op de besluitvorming een grote rol. Opvallend is dat, als in het concept voor het agropark, dierlijke productie niet is opgenomen, zoals in Terneuzen, de voorbereiding veel en implementatie minder tijd vergt. In het geval van het Nieuw Gemengd Bedrijf in Horst zegt Smeets: “Het lange ontwikkelingstraject toont hoe moeilijk het is voor MKB-bedrijven om in complexe systeeminnovaties te investeren en hoe lastig het is voor de overheid om dergelijke innovaties te faciliteren vanuit wet- en regelgeving die grotendeels instrumenteel georiënteerd is op het reguleren van het bestaande in vergaande details.”

Peter Smeets
Peter J.A.M. Smeets (Roermond, 1953) is ontwerpend onderzoeker en werkt bij Alterra, onderdeel van Wageningen UR. Zijn onderzoek is mede mogelijk gemaakt door TransForum,een stichting die zich richt op de stimulering van duurzame ontwikkeling en de rol van de Nederlandse landbouw daarbij.

Onderzoeker Peter Smeets van Wageningen Universiteit en Researchcentre is met het Nederlands bedrijfsleven ook betrokken bij de ontwikkeling van agroparken in India en China. „India, met 700 miljoen boeren, legt op dit moment zijn eerste agropark aan. Het land wil tempo maken want het is ’s werelds grootste zuivelproducent, maar de kwaliteit van die zuivel is slecht. Dus toen daar de eerste steen werd gelegd, kwamen vijftigduizend boeren dat bekijken.” De Chinese projecten zijn inmiddels vastgelopen, onder meer omdat de Chinezen aansturen op Chinees-Nederlandse joint ventures. De Nederlandse mkb-bedrijven kunnen noch willen daarin meegaan. Ook kwam een project, Greenport Shanghai, in moeilijkheden door corruptie.

De promotieplechtigheid van Peter Smeets is hier voor iedereen te zien: http://wurtv.wur.nl/P2GTV/viewer.html?path=aulatv/2009/10/06/1/. Het NGB komt ook een paar keer ter sprake. Opponenten bij de promotie waren onder andere Katrien Termeer (die in Horst onderzoek heeft gedaan naar de bestuurlijke processen rondom de besluitvorming met betrekking tot het NGB) en Cees Veerman. De laatste opponent (Veldkamp) stelt aan het eind de vraag of het er uiteindelijk niet op neerkomt dat je in agro-productieparken moet geloven.

(Bron: Alterra Wageningen Universiteit, 5-10'09)