Een veeg teken: steeds vaker wordt (demissionair) minister Gerda Verburg van Landbouw tijdens debatten vergezeld door haar collega Ab Klink van Volksgezondheid. De intensieve veehouderij is een risico voor de menselijke gezondheid, nu de sector een broeinest is gebleken voor ziekten die ook mensen fataal kunnen worden, zoals de gekkekoeienziekte en de Q-koorts. Die laatste waart nog rond in Nederland en maakte vierduizend mensen ziek van wie tien overleden.

Onderzoeker van het eerste uur Jan Hendrik Richardus stelde al in 1985 vast dat de Q-koorts in Nederland van dier op mens was overgegaan. Het enige wat nog miste was een grote ziekte uitbraak. Toen die kwam weigerde de agrarische sector drie jaar lang openheid te geven. Kostbare jaren werden verspeeld, met fatale gevolgen. Richardus wijt dat aan de economische belangen. De sector oefent grote druk uit. Zijn promotor kreeg destijds telefoontjes met de boodschap dat hij vooral niet te veel ruchtbaarheid aan zijn onderzoek moest geven. Volgens Richardus is 'de link tussen zieke mensen en besmette dieren moedwillig onder de pet gebleven.'

Inmiddels is duidelijk dat we tegelijk met de Q-koorts nóg een levensgevaarlijk probleem hebben. Overvloedige antibiotica heeft in kippen, varkens en kalveren resistente bacteriën gekweekt die kunnen oversteken naar de mens. De MRSA-bacterie is een beruchte. Eenderde van de veeboeren is ermee besmet. Het kan erger. Zondagavond luidde onderzoeksprogramma Zembla de noodklok. Kortgeleden werd ontdekt dat verschillende bacteriën die veel voorkomen in de intensieve veehouderij, enzymen aanmaken (ESBL) die de werking van vrijwel alle antibiotica teniet doen. In 2007 leidde ESBL tot achtduizend doden in Europa, waarvan zo'n honderd in Nederland. Negentig procent van het kippenvlees in de Hollandse supermarkten is besmet en nu al zes procent van de ziekenhuispatiënten. Een ramp dreigt.

In Nederland krijgen dieren soms vijftien keer zoveel antibiotica als in het buitenland. Belangrijk daarbij is het perverse mechanisme dat dierenartsen die de antibiotica voorschrijven ook degenen zijn die de medicijnen aan de veeartsen verkopen. Daarmee verdienen zij soms tot 70% van hun inkomen. In Denemarken werd met een reeks maatregelen al vijftien jaar geleden dat systeem doorbroken. In Nederland verschijnen al sinds de jaren tachtig allarmerende rapporten, maar er gebeurde niets.

Ook nu nog wil minister Verburg geen verboden. Ze denkt dat zelfregulering het antibioticagebruik kan terugdringen en verwijst naar een rapport van Berenschot. Ontkoppeling van apothekerij en artsenij zou niet afdoende werken. Maar het rapport toont het tegendeel. In Denemarken is het antibioticagebruik sterk afgenomen en de resistentie gegroeid.

Nederland slaat hierover al bijna dertig jaar (!) waarschuwingen in de wind, dus moet nu hard worden ingegrepen om te voorkomen dat de intensieve veehouderij tot nog meer menselijke slachtoffers leidt. Zelfregulering werkt niet, zo bewijst de Q-koorts; en het CDA, de partij van Klink en Verburg met een grote agrarische achterban, durft dit probleem blijkbaar niet aan te pakken. Gelukkig is er nu veel media-aandacht voor de oprukkende tijgerbacterieën. Als onze gezondheid ons lief is, wordt dit een verkiezingsonderwerp.

(Bron: Groene Amsterdammer, Joeri Boom, 13-4-'10)