Europees beleid heeft voorgeschreven dat de natuur in alle aangesloten landen beter beschermd moet worden en dat de bio-diversiteit in stand gehouden moet worden. In dat kader zijn afspraken gemaakt die vastgelegd zijn in Natuur 2000. Maar agrarische ondernemers zijn daar niet zo blij mee, omdat ze hun bedrijven in de nabijheid van de Natura 2000-gebieden niet of nauwelijks meer kunnen uitbreiden. In de Nieuwe Oogst van 17 april 2009 wordt gemeld dat de provincie Gelderland aanvullende maatregelen heeft genomen. Boeren, die een natuurbeschermingswetvergunning aanvragen bij de provincie Gelderland, moeten bij een uitbreiding onder de 0,5 procent van de kritische depositiewaarde voortaan salderen.

Naast deze aanscherping heeft Gelderland de regels rond de vergunningaanvraag van de Natuurbeschermingswet versoepeld. Bedrijven, die boven de 0,5 procent van de kritische depositiewaarde zitten, moesten al salderen. Hierbij werden ammoniakrechten afgeroomd. Dat is vervallen.

Wel liggen alle ontwikkelingen rond Natura 2000-gebieden in Gelderland stil. Coöperatie MOB (Mobilisation for the Environment) - die het milieu wil behouden, beschermen en verbeteren - gaat tegen elke vergunningaanvraag van veehouders in beroep. Volgens Ben Lichtenberg, voorzitter van LTO Noord Gelderland, is MOB door de Raad van State erkend als belanghebbende bij afgifte van Natuurbeschermingswetvergunningen. Volgens Lichtenberg is het te riskant om te gaan bouwen, zolang de vergunning niet definitief is. "Alle ontwikkelingen zijn feitelijk bevroren. Maar dat kun je de provincie niet verwijten. Zij vergunt wel, maar elke belanghebbende heeft het recht om bezwaar te maken. Maar ik vind wel dat MOB misbruik maakt van het rechtsbeginsel dat Nederland heeft."

Belastinggeld
LTO Noord Gelderland en de provincie Gelderland hadden deze week overleg over het stikstoftoetsingskader Natura 2000. De ammoniakemissie van veebedrijven moet omlaag. Hoeveel is onbekend. Gedachte is om met een tussenwaarde van de stikstofdepositie te gaan werken. Deze ligt tussen de huidige stikstofdepositie en de kritische depositiewaarde. "De kritische depositiewaarde haal je nooit", stelt Tjerk Elzinga, secretaris LTO Noord Gelderland. Hij doelt erop dat als je alle vee uit Gelderland zou weghalen, je de doelstelling nog niet be-reikt.

LTO Noord Gelderland bracht deze week de conclusies van het Planbureau voor de Leefomgeving in het overleg in. De hoeveelheid stikstof, die vanuit de lucht op de bodem terechtkomt, is bijna twintig procent lager dan gedacht: 1800 in plaats van 2200 mol per hectare. Dat maakte het Planbureau eind vorige week bekend. "De stikstofbelasting is dus minder erg dan men eerst dacht. Dat is winst en die moet tot uiting komen in een soepeler beoordeling van veehouderijbedrijven rond Natura 2000 gebieden."

Het aantal piekbelasters - bedrijven met een hoge ammoniakemissie - in Gelderland is nog niet bekend. "We denken dat het er enkele tientallen zijn. Uit onderzoek blijkt dat verplaatsing van bedrijven bij Natura 2000-gebieden weinig milieurendement oplevert. Daar moet je het belastinggeld niet aan uitgeven."

Voor grondgebonden bedrijven komt een apart regime. Bedrijven met een niet al te hoge veebezetting, die beweiden, krijgen een soepeler beoordeling. Alleen de grond in een cirkel van tien kilometer rond het bedrijf telt mee. Er is nog overleg hoe de intensiteit van deze bedrijven wordt bepaald.

Vergunning eenvoudiger
Harry Keereweer, gedeputeerde landelijk gebied van Gelderland, pleit voor eenvoudiger vergunningprocedures rond Natura 2000. Dat blijkt uit het blad Provincies. Het gaat om de aanvraag van vergunningen binnen de Natuurbeschermingswet. Er komt straks één omgevingsvergunning, waarin de NB-wetvergunning is opgenomen. De provincie hoeft dan alleen maar een NB-toets te doen, waarna de gemeente kan vergunnen.

De gedeputeerde vindt dat bedrijven niet mogen worden afgerekend op het verleden. Bedrijven met een geldende bouw- en milieuvergunning zouden geen NB-wetvergunning nodig moeten hebben die hen dwingt met terugwerkende kracht te voldoen aan de situatie van voor uitbreiding.

Keereweer is trots op de natuurwaarden, maar vindt een goed evenwicht tussen ecologie en economie erg belangrijk. Provincie en gemeenten moeten meer ruimte krijgen voor gebiedsoplossingen. "We moeten werken aan het behoud van habitats en niet aan de aanwezigheid van een bepaald aantal exemplaren van die en die diersoort. Den Haag biedt ons te weinig ruimte om met de grenzen van Natura 2000-gebieden te schuiven."

Reactie MOB op standpunt LTO-er Lichtenberg
In een brief reageert het MOB op het standpunt van Lichtenberg dat het MOB “misbruik (maakt) van het rechtsbeginsel”. Het zou volgens het MOB van zorgvuldigheid getuigen indien Lichtenberg eerst kennis neemt van het werk van het MOB. In dat geval zou hij - zo stelt het MOB - hebben moeten vaststellen dat MOB tot op heden in een groot aantal natuur- en milieuzaken met gegronde bezwaren bij de Raad van State blijkt te hebben aangeklopt. "Alleen al hierom is de uitlating van Lichtenberg onjuist en misplaatst", volgens het MOB. "Het werk van onze organisatie brengt aan het licht dat de overheid in toenemende mate het niet zo nauw neemt met haar wettelijk vastgelegde verantwoordelijkheden in zake haar milieutaken. De reeks van besluiten waarin de overheid onacceptabel werk levert, is ronduit verontrustend. Als belangrijke verklaring hiervoor noemen wij de zeer actieve lobby van het bedrijfsleven. De politieke lobby van het bedrijfsleven is in een aantal gevallen zo sterk dat de overheid kennelijk geen andere uitweg ziet dan het afgeven van vergunningen die in strijd zijn met de wet. Dat geeft te denken. Temeer omdat uit de rijksjaarverslagen volgt dat de toestand van onze natuur nog altijd een negatieve ontwikkeling laat zien. Zeker waar het de stikstofdeposities betreft: in het bijzonder de Nederlandse ammoniakdeken afkomstig van de veehouderij".

De verzuring- en stikstofproblematiek (ammoniak (NH3), zwaveloxiden (SO2) en stikstofoxiden (NOx)) is al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw een regelmatig terugkerend politiek thema. De reguliere industrie heeft inmiddels stevige stappen gezet om haar emissies van bovengenoemde stoffen fors terug te dringen. In eerste instantie droeg ook de veehouderijsector bij aan de reductie. Hierin is echter in de afgelopen 10 jaar flink de klad gekomen.

In de afgelopen 10 jaar zijn - mede door de LTO bevorderde - beleidsversoepelingen doorgevoerd met als gevolg dat bestaande ammoniakemissies een minimaal noodzakelijk niveau van natuurbescherming onmogelijk maken. Het LTO staat volgens het MOB wat dat betreft nog steeds met haar rug naar de maatschappij. Dit blijkt niet alleen uit het gegeven dat het LTO lak heeft aan de verzuring van de Nederlandse natuur door ammoniak zo stelt MOB - maar ook uit haar opstelling in bijvoorbeeld de Q-koorts affaire, nog steeds onverantwoord hoog antibioticagebruik in de veeteelt, promotie van megastallen in landelijke gebieden, etc. Kortom: LTO lijkt niet verder te kijken dan haar neus lang is en blijft doof voor maatschappelijke signalen, schrijft het MOB aan LTO-voorman Lichtenberg. "Als overheden en veeteeltbedrijven dan door de rechter (veelal Raad van State) worden teruggefloten dan ligt de schuld van alle misère volgens u elders, maar natuurlijk niet bij het LTO en haar leden".

Meer in het algemeen stelt MOB, dat zij in de veronderstelling verkeren dat bestuurders zich tot taak zouden moeten stellen om problemen aan te pakken, niet om ze te bagatelliseren. Evenmin past het een bestuurder de boodschapper van het slechte nieuws als de boosdoener en veroorzaker aan te wijzen.

In de bijlage kunt u de reactie van de heer Lichtenberg op de brief van het MOB lezen.