Behoud de Parel op Facebook.

U bent hier

Onlangs bracht de PvdA Statenfractie een werkbezoek aan Horst aan de Maas. Centraal stond het thema ‘reconstructie en schaalvergroting in de intensieve veehouderij’. Een thema wat momenteel erg actueel is in Noord-Limburg, nu in de gemeente Horst aan de Maas een heftige discussie loopt rondom de plannen voor de ontwikkeling van een zogenaamd Nieuw Gemengd Bedrijf (NGB) in Grubbenvorst. Dit ondanks fel protest van zowel burgers en diverse milieu- en dierenrechtenactivisten als van enkele politici. Fractievoorzitter Peter van Dijk: “In Noord-Brabant zijn nu maatregelen getroffen tegen de intensieve veehouderij. Zeer binnenkort komt deze discussie opnieuw in de Provinciale Staten. De vraag is of Limburg de groei van veehouderijen ook aan banden moet leggen.” Om een beter beeld te krijgen van deze complexe materie, bracht de Statenfractie onlangs een bezoek aan een tweetal varkenshouders in de gemeente Horst aan de Maas, die op een steenworp liggen van de locatie waar nog in 2010 de bouw van dit Nieuw Gemengd Bedrijf zou moeten starten.

De 67-jarige Hay Coenders heeft in het landbouwontwikkelingsgebied Witveld in Lottum een splinternieuwe vleesvarkensstal neergezet. De familie Coenders heeft hiertoe gebruik gemaakt van de VIV regeling. Met deze regeling wil de provincie intensieve veehouderijbedrijven verplaatsen naar landbouwontwikkelingsgebieden die speciaal aangewezen zijn voor de landbouw en die ver van bijzondere natuurgebieden liggen. De oude varkensstal van Coenders in Maasbree is dan ook gesloopt, en heeft plaats gemaakt voor de nieuwe stal in Lottum, waar plek is voor 2240 vleesvarkens. Alvorens de leden van de Statenfractie de stal betreden, krijgen ze overalls van Coenders aangereikt. Die zijn van leerlingen van de praktijkschool, die geregeld een bezoek brengen aan de nieuwe stal ‘om dingen te leren, net zoals jullie vandaag’, lacht Coenders. De vleesvarkensstal van Coenders is maar klein vergeleken met het geplande Nieuw Gemengd Bedrijf, waar plek moet komen voor maar liefst 35.000 varkens. Coenders is een hardwerkende boer, die van 07.00 uur ’s ochtends tot soms wel 23.00 uur ’s avonds in de nieuwe stal in de weer is. Coenders: “Ik ben in 1967 begonnen met 550 varkens. Dat waren er voor die tijd al heel veel. In deze nieuwe stal passen 2240 varkens, wat in feite ook maar een klein gezinsbedrijf is. Je kunt wel nog kleiner bouwen, maar dan worden de bouwkosten per plaats te duur. Bovendien moet je wel een bepaalde hoeveelheid varkens hebben, wil je brood op de plank krijgen.”

Optimaal klimaat
Elke afdeling van de varkensstal is verdeeld in acht hokken met elk zestien dieren. Koud zullen de varkens en biggen het niet snel krijgen, want de stal wordt verwarmd middels vloerverwarming. Dat gebeurt via een rondpompsysteem; de warmte van de zware varkens wordt overgebracht naar het hok met de kleine biggen. “Onlangs vroeg iemand van de politiek of we geen zonnecollectoren aan konden schaffen, maar dat is niet nodig,” vertelt Coenders. “Hier verwarmen de varkens elkaar.” Een goed klimaat is van groot belang voor de gezondheid van de dieren. Volgens Coenders kan hij het gebruik van antibiotica tot een minimum beperken, omdat hij ervoor zorgt dat het klimaat waarin de dieren leven optimaal is. “Vergelijk het met een vrouw die een kindje krijgt. Een pasgeboren baby leg je ook niet buiten op straat in de kou. Zo doe we dat hier met de biggen precies hetzelfde. Zij worden in gesloten wagens hier naartoe vervoerd en opgevangen in een ruimte van 26 graden.” Waar er in de intensieve veehouderij veelvuldig gebruik gemaakt wordt van antibiotica om dieren (preventief) gezond te houden, heeft Coenders dit middel naar eigen zeggen dankzij de goede klimaathuishouding niet nodig.

MRSA-bacterie
Door de grote schaalvergroting van de afgelopen vijftien jaar in de intensieve veehouderij, gaat het er op veel bedrijven tegenwoordig anders aan toe, zo meldde dagblad Trouw in een artikel op 16 juni jongsleden. Boeren hebben geen aandacht meer voor het individuele dier en zetten vaak hele groepen dieren preventief op de antibiotica. Een aantrekkelijke en goedkope manier voor de boer om problemen die veroorzaakt worden door slechte ventilatie en huishouding van de varkens snel op te lossen. Het grootgebruik van antibiotica vormt echter een gevaar voor de volksgezondheid. Artsen in ziekenhuizen signaleren steeds vaker dat patiënten resistent zijn voor bepaalde soorten antibiotica, doordat ze MRSA- en ESBL-bacteriën bij zich dragen die stoffen produceren die antibiotica afbreken. De ESBL-bacterie wordt in verband gebracht met de pluimveesector, de MRSA-bacterie ontwikkelt zich in de varkenshouderij. (Bron: Trouw) “Wij hebben echter al jaren geen griep gehad onder onze varkens,” vertelt Coenders trots. “Onlangs heb ik meegedaan aan een RIVM onderzoek in verband met de MRSA bacterie. Ik heb al 43 jaar varkens, maar mijn vrouw, mijn zonen en ik zijn allemaal negatief getest. En de varkens hadden het ook niet.” Letterlijk en figuurlijk een gezond bedrijf dus.

Behoud de Parel
De PvdA Statenfractie neemt afscheid van Coenders en brengt een bezoek aan André Vollenberg, voorzitter van Behoud de Parel en woonachtig in LOG Witveld, met wie het gesprek over schaalvergroting zich voortzet. Ook actiegroep Behoud de Parel is een fel tegenstander van het toedienen van grote hoeveelheden antibiotica in de intensieve veehouderij als preventief geneesmiddel en groeibevorderaar. Onlangs startte de actiegroep een burgerinitiatief waarmee ze de gemeenteraad van Horst aan de Maas verzoekt te stoppen met het bouwen van grote varkens- en kippenstallen totdat duidelijk is of deze een bedreiging vormen voor de gezondheid van de burgers. Vollenberg: “Een stop toezeggen aan de bouw en de groei van de intensieve veeteelt is noodzakelijk. Gezien de huidige ontwikkelingen van ziekten vanuit de veehouderijen richting mensen, denk ik dat het een levensgevaarlijke stap is om daar verder in te gaan.” Hij heeft het dan met name over de plannen voor een Nieuw Gemengd Bedrijf waarin het houden van 35.000 varkens en 1,3 miljoen kippen wordt gecombineerd met een mestverwerkingsinstallatie en een kippenslachterij. Behoud de Parel zou graag zien dat de varkensbedrijven weer alleen voor de Nederlandse markt gaan produceren. En dit tegen een fatsoenlijke prijs, zodat Noord-Limburg niet opgezadeld hoeft te worden met gigantische veehouderijen en de problemen die deze met zich meebrengen, zodat mensen in het buitenland voor een paar euro een lapje vlees kunnen kopen. Een derde struikelblok is de stankoverlast die een dergelijk groot bedrijf met zich meebrengt. Vollenberg: “Op dit moment wordt het gebied benoemd tot LOG-gebied, terwijl de mensen die er al jaren wonen hier niet om gevraagd hebben. Deze mensen worden nu wel in de stank gezet, en dat vind ik heel kwalijk. Alsnog verhuizen is geen optie, want hun woningen zijn nu onverkoopbaar. Wij gaan dan ook alles uit de kast halen om te voorkomen dat het Nieuw Gemengd Bedrijf er komt.”

Stankoverlast
Wout Hendricks, lid van Behoud de Parel, vult aan: “Je hebt het over mensen die in LOG-gebied wonen in een woning die bestand is tegen maximaal 14 odeurunits. Uit kamerstukken blijkt dat politicus Waalkens heeft gezegd: “Bij deze wetgeving is de accumulatieberekening er gelukkig uit gehaald.” Welke bescherming biedt de politiek dan nog aan de burgers? In 2003 heeft de GGD al een rapport opgesteld naar gezondheidseffectmetingen van onder andere geuroverlast. Er is toen gesteld dat maximaal 6 odeurunits al leidt tot ongewenste gezondheidseffecten, omdat stank nou eenmaal een bepaald fysiologisch effect heeft. Bij de één uit zich dat in koppijn en bij de ander in een continu onwelbevinden. Als je het dan hebt over 2240 dieren, zoals bij Coenders, dan kan het op een zomerse dag als de wind verkeerd staat wel eens stinken. Maar heb je het over 20.000 dieren of zelfs nog meer, zoals bij het Nieuw Gemengd Bedrijf, dan kunnen de mensen die daar wonen hun ramen en deuren wel sluiten. In het LOG-gebied liggen woningen die belast gaan worden met 63 odeurunits. Als de wind dan een keer verkeerd staat, drijf je zo je bed uit. En wettelijk gezien is daar niets tegen te doen.” Een ander ding wat Hendricks zorgen baart, is de uitstoot van ammoniak. “Het Nieuw Gemengd Bedrijf stoot alles bij elkaar 60.000 kilo ammoniak uit. Dit terwijl de Maasduinen die op 5 kilometer afstand liggen al structureel worden overbelast.”

Scharrelvarkens
De laatste bestemming van de Statenfractie is het varkensbedrijf van de familie Vullings uit Melderslo. Zij houden scharrelvarkens. De vraag die hier gesteld wordt is of scharrelvlees wél een duurzame toekomst heeft. Vullings denkt van wel: “De vraag naar scharrelvlees is heel langzaam aan het groeien. Steeds meer supermarkten gaan daarom scharrelvlees aanbieden. Hierdoor zie je de laatste tijd dan ook een enorm aanbod aan ecologisch verantwoord vlees in de schappen.” Zelf heeft Vullings slechts 500 varkens in zijn in 1983 gebouwde stal. Deze zogenaamde Livar varkens kunnen ten allen tijde naar buiten. “Ze brengen hier hun hele leven door, dus dat vind ik wel belangrijk. Al vriest het ’s winters tien graden, dan nog gaan ze naar buiten. Als ze maar uit de wind en de tocht kunnen staan - en dat kunnen ze bij ons - dan geven ze niets om die kou en kunnen ze er prima tegen.”

Overproductie is verspilde energie
Varkens die buiten in de modder kunnen rollen, dat is een groot verschil met de stal van Coenders, waar de varkens het daglicht slechts door de ramen kunnen aanschouwen. “Andere boeren zien de varkens nooit op deze manier. Ze denken zelf dat ze het goed doen, omdat ze niet anders kennen,” geeft Vullings aan. “Zelf zou ik een stal zoals Coenders nooit bouwen, maar ik kan het wel begrijpen en accepteren. Dat is gewoon een ander wereldje. Maar ik denk dat hij misschien over tien jaar toch denkt: ‘Verrek, had ik maar iets meer aan met welzijnsconcept gedaan’.

Biologisch vlees
Volgens Vullings zijn het echter niet zozeer de hardwerkende varkensboeren die de kern van het probleem vormen, maar de consument die bereid moet zijn om een paar eurocent meer uit te geven en de politiek die hier op in moet springen. “Het is de consument die vraagt om dierenwelzijn en milieu, maar de overheid moet dit regelen. En die doet dat niet. Daartoe moet namelijk de gehele moderne economie herzien worden. Alles is maar gericht op produceren, produceren en nog meer produceren, ongeacht of het allemaal verkocht kan worden. Als er iets slecht is voor het milieu, dan is het wel overproductie, want dat is gewoon verspilde energie. Zelfs op de middelbare en hogere landbouwscholen wordt de leerlingen echter al geleerd dat kostprijs het belangrijkste is. Op dit moment kan alleen bij een hogere opbrengstprijs de scharrelhouderij rendabel zijn, geeft Vullings aan. En dat betekend dat ook de consument een extra duit in het zakje zal moeten doen. Volgens Coenders zal er echter altijd een groep mensen zijn die niet bereid is om dit extra geld aan scharrelvlees uit te geven. “Een houder van een biologische varkensstal krijgt meer voor zijn vlees, maar als het vlees bij de Albert Hein ligt en het biologische vlees is 10 cent duurder dan het andere vlees, dan zullen ze het biologische vlees laten liggen. Behalve mensen van Gedeputeerde Staten, die hebben wat meer te besteden,” lacht Coenders.

En zo eindigt het bezoek van de PvdA Statenfractie aan beide varkenshouders en actiegroep Behoud de Parel. Volgens Vollenberg illustreren de twee bezochte varkensbedrijven de volgens de actiegroep gewenste toekomst van de intensieve veeteeltsector: moderne intensieve veeteeltbedrijven met stallen die op één locatie circa 2000 huisvesten, zoals de vleesvarkensstal van Coenders, naast biologische bedrijven waar de varkens rond kunnen scharrelen, zoals de Livar varkens van Vullings. Met de opgedane kennis in handen heeft de fractie een oproep gedaan aan het provinciebestuur om een fundamentele discussie te starten over de toekomst van de intensieve veehouderij in Limburg en met name de gevolgen van megabedrijven als het Nieuw Gemengd Bedrijf voor de volksgezondheid. Voor het eind van het jaar moet deze discussie zijn afgerond.

(Bron: Zondagnieuws, Silke van Deelen, 27 juni 2010)

Projecten & onderwerpen: 
Behoud de Parel