In Limburg is het politieke en publieke debat over toekomstig landbouwbeleid van groot belang! De Milieufederatie Limburg spreekt zich uit in een rapport over een duurzame landbouw in Limburg. In verschillende provincies is men tegen verdere uitbreiding van de intensieve veehouderij en Brabant gaat megastallen aan banden leggen met ondersteuning van de boerenorganisatie ZLTO. In de gemeente Horst aan de Maas verzet een heel dorp zich tegen de uitbreiding van de intensieve veehouderij. De LLTB schaart zich in het midden en staat enerzijds achter het provinciaal beleid van onder andere de innovatieve ontwikkelingen als Greenport Venlo en het Nieuw Gemengd Bedrijf en anderzijds voor verbreding van kleine en midden bedrijven en een vitaal platteland. De politieke discussie over de herziening van het Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid voor de komende tien jaar is gestart.

In Utrecht waren in oktober jl. meer dan 25 maatschappelijke en kritische landbouworganisaties bijeen om te praten over de toekomst van de landbouw met kernbegrippen als regionalisering en voedselsouvereiniteit. Zij geven binnenkort een verklaring af.

De publieke opinie over welke kant het uit moet met de landbouw en ons voedsel schuift langzaam op. Het beleid van de afgelopen decennia heeft de positie van grootschalige industriële landbouw versterkt. Het jaarrapport 2010 van het Landbouw Economisch Instituut doet melding van het sociaal-maatschappelijk debat dat in Nederland en elders ter discussie staat over de omvang en de gevolgen van vleesproductie en consumptie in de westerse wereld die een directe of indirecte bijdrage levert aan de aantasting van het milieu en de biodiversiteit.

Op Wereldvoedseldag stond verspilling van voedsel centraal. Consumenten worden aangespoord om minder eten weg te gooien, maar fundamentele oorzaken bleven onderbelicht. En wel dat markten zijn geliberaliseerd onder andere door het terugschroeven van quota, waardoor veel kleine en middelgrote gezinsbedrijven het niet meer redden. En dat ontwikkelingslanden hun kritiek laten horen over dat kleine boeren niet kunnen concurreren met de gesubsidieerde Europese landbouwproducten die lokale markten overspoelen. Met argumenten voor of tegen ‘eerlijk’ voedsel dat voor de boer en tuinder een kostendekkende prijs oplevert, kan het debat niet worden afgedaan.

In landbouwgebieden in Noord Limburg lijkt het een technische kwestie van ruimtelijk ordenen en bestemmen, innoveren en schaal vergroten rond de ontwikkeling van greenports voor glastuinbouw en landbouwontwikkelingsgebieden (log’s) voor intensieve veehouderij. De grote groep boeren en tuinders met een gemiddeld gezinsbedrijf - die elke dag hun producten leveren aan de veiling, coöperatie en handel – staan minder in de belangstelling. Toch zijn zij als midden en klein bedrijf het cement van de samenleving , waar mannen en vrouwen en hun gezinnen een belangrijke economische en sociale positie hebben. De land- en tuinbouw moet een blijvende kans hebben tot economische drager en vernieuwer van het landschap. De agrarische sector in Limburg is te belangrijk!

Na de herindeling blijkt dat Horst aaam de Maas de grootste agrarische gemeente is van Limburg. Het is van belang om de situatie van de agrarische sector ook in Noord Limburg in beeld te brengen met het oog op de komende herziening van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

Drie grote thema’s zijn in ‘de houtskoolschets’ over het Europees landbouwbeleid 2020 van ex-minister Verburg van LNV van belang: versterking van concurrentiekracht en duurzaamheid, beloning van in stand houden van waardevolle gebieden voor natuur- en waterbeheer en afbouwen van inkomenssteun. Dat betekent een verdere versnelling van de schaalvergroting en een fikse afname van boerenbedrijven.

In de huidige situatie staan boeren vaak tegenover natuurorganisaties en moeten ze concurreren om ruimte en geld. Het is noodzaak om samen te streven naar een ander landbouwbeleid. Overal in Europa, ook in Nederland, zien we groepen en individuen werken aan alternatieven en oplossingen zodat boeren en tuinders bestaanszekerheid behouden.
Er worden bruggen geslagen tussen boeren en organisaties van milieu, natuur en ontwikkelingswerk. Regionalisering, kortere ketens in de voedselvoorziening en een eerlijke prijs voor boeren wereldwijd zijn kernwoorden.

Het huidige geliberaliseerde landbouw- en voedselsysteem leidt tot schaalvergroting en intensivering van productie, met als gevolg (over)productie, export en lagere marges, waardoor de afzet onder druk staat. Boeren moeten steeds verder onder de kostprijs produceren, waardoor ze min of meer gedwongen worden hun bedrijf te vergroten. Men moet financieel zware verplichtingen aangaan en bedrijfsrisico’s worden vergroot.
Een alternatief is in het beleid de bestaanszekerheid en het inkomen van de boeren- en tuindersgezinnen centraal te stellen met als uitgangspunten het welzijn van mens,dier en milieu.

Wij als werkgroep staan met andere organisaties voor een gezond, duurzaam, eerlijk en solidair Gemeenschappelijk Europees voedsel- en landbouwbeleid. Dat betekent instandhouding van een landbouw waarin boeren voedsel en producten produceren op gezinsbedrijven en zorgen voor het platteland. Hiervoor gelden eerlijke en stabiele prijzen die de boer en tuinder en hun medewerkers een evenwichtig inkomen garandeert. Hierbij hoort een zekere marktregulering en behoud van quotering. In tegenstelling tot wat de Europese Commissie wil – meer concurrentie op de vrije wereldmarkt- streven wij naar een meer regionale voedselproductie. Dat is ook beter voor het klimaat en biedt elk land of regio meer voedselzekerheid.

Riky Schut en Paul Geurts (respectievelijk secretaris en voorzitter van de SP-werkgroep Land- en Tuinbouw Noord-Limburg

Dit artikel is ook in Dagblad de Limburger van 9-11-'10 gepunbliceerd.