In oppervlaktewater en slib in veeteeltrijk gebied komen hoge percentages bacterien voor die resistent zijn tegen een of meerdere antibiotica. Dit blijkt uit verkennend onderzoek van het RIVM. De herkomst van deze bacterien in het onderzochte gebied is in deze studie niet onderzocht. Wel zijn er aanwijzingen dat ten minste een deel van de bacterien afkomstig is uit mest van nabijgelegen veeteeltbedrijven.

Als mensen met verontreinigd oppervlaktewater in aanraking komen, zoals tijdens recreatie, kunnen zij worden blootgesteld aan bacterien die resistent zijn tegen een of meerdere antibiotica. Dit brengt mogelijk volksgezondheidrisico's met zich mee omdat deze antibiotica belangrijk kunnen zijn om infecties te behandelen.

Resultaten
Voor elke onderzochte bacteriesoort zijn in de verschillende milieumonsters hoge percentages resistente stammen teruggevonden. Bij E. coli en de staphylococcen werden resistenties tegen alle onderzochte resistentie aangetroffen. Bij de commensalen en (opportunistische) pathogenen
was 29 tot 80% van de gevonden stammen resistent tegen één of meerdere van de geteste antibiotica.

Bij de milieubacteriën waren alle stammen resistent, vanwege intrinsieke resistentie tegen ampicilline (Aeromonas), of ampicilline, tetracycline en trimethoprim (P. aeruginosa). Naast intrinsieke resistentie werd bij respectievelijk 80 en 41% van de Aeromonas- en P. aeruginosa-stammen ook minstens één verworven resistentie aangetroffen.

Voor alle bacteriesoorten werden aanzienlijke populaties van multiresistente stammen gevonden, variërend van 9-12% voor de milieubacteriën en 19 tot 75% voor de overige isolaten. In sommige gevallen waren stammen resistent tegen zeven van de geteste antibiotica.

Oorzaken
Er zijn meerdere oorzaken waardoor antibioticaresistente bacterien in oppervlaktewater terechtkomen. Bijvoorbeeld doordat mest van dieren die met antibiotica zijn behandeld, afspoelt naar het oppervlaktewater. Een andere oorzaak kan zijn dat gedeeltelijk gezuiverd of ongezuiverd afvalwater in oppervlaktewater wordt geloosd, bijvoorbeeld door ziekenhuizen waar mensen zijn behandeld met antibiotica.

Zie voor meer informatie het rapport Antibioticaresistente bacteriën in Nederlands oppervlaktewater in veeteeltrijk gebied op de site van het RIVM.

(Bron: RIVM, 13/12/10)