DEN HAAG, 18 MEI 2011 - Staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw wordt voor de rechter gesleept door Wakker Dier om openheid te geven over schadelijke stoffen en resistente bacteriën die gevonden zijn op vlees.

Bleker weigert vrijwel alle door Wakker Dier gevraagde onderzoeksresultaten over antibioticaresten, hormonen, dioxines en ESBL-bacteriën openbaar te maken. Zo weigert hij openheid te geven bij welke supermarkten of slachterijen resistente bacteriën op vlees zijn gevonden. Wakker Dier is hierover verbaasd omdat het kabinet eerder aan de Tweede Kamer toezegde juist actief controlegegevens openbaar te willen maken. De controlegegevens van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit worden bijvoorbeeld wel per supermarkt openbaar gemaakt. Wakker Dier wil openbaarmaking zodat supermarkten en slachterijen worden gestimuleerd om meer preventieve maatregelen te nemen n consumenten een bewustere keuze kunnen maken.

De Voedsel en Warenautoriteit moet op grond van Europese richtlijnen vlees onderzoeken op schadelijke stoffen, zoals resten antibiotica, hormonen en dioxines. Daarnaast doet ze onderzoek naar resistente bacteriën op vlees. Door middel van een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur heeft Wakker Dier deze meetresultaten al in juni vorig jaar opgevraagd. Al bijna een jaar lang weigert de Staatssecretaris al openheid. Wel overlegde de Staatssecretaris een beperkt aantal metingen naar antibioticaresten in vlees waaruit blijkt dat overschrijdingen van de wettelijke norm geregeld voorkomen. Uit een recent rapport van de Europese Voedsel en Warenautoriteit (EFSA) blijkt dat vlees veelvuldig vervuild is met resten antibiotica en andere risicovolle stoffen. Zo meldt het rapport dat in 2008 door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (VWA) 200 keer een overschrijding van de wettelijke norm voor antibioticaresten in vlees is gevonden (1,8% onderzochte vlees). De Staatssecretaris maakte echter slechts 13 van de 200 overschrijdingen openbaar. Volgens deskundigen is er door overmatig en illegaal antibioticagebruik de laatste jaren sprake van een “alarmerende” toename van resistente bacteriën, waaronder ESBL. Deze bacteriën vormen een toenemend gevaar voor de volksgezondheid.

Wakker Dier wil onder meer weten of de VWA aan haar handhavingstaak heeft voldaan en heeft daarom met behulp van de Wet openbaarheid bestuur (Wob) alle meetresultaten vanaf 1997 tot 2009 opgevraagd. Net als bij de vrijgegeven VWA meetresultaten van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit, wil Wakker Dier dat ook de naam van de supermarkten en slachterijen waar de metingen hebben plaatsgevonden, openbaar wordt gemaakt. Supermarkten en slachterijen worden hierdoor gestimuleerd om meer preventieve maatregelen te nemen n consumenten kunnen een bewustere keuze maken.

De weigering van de onderzoeksresultaten is des te opvallender, omdat het Kabinet in 2009 en 2010 te kennen heeft gegeven dat zij (actieve) en brede openbaarmaking van controlegegevens van de VWA met naam en toenaam wil handhaven, omdat dit positief bijdraagt aan de naleving door bedrijven en meer vertrouwen geeft aan consumenten. Dit is des te urgenter nu blijkt dat de door de overheid gewenste vermindering van het antibioticagebruik in de veehouderij, -50% in 2013, naar verwachting niet wordt gehaald (slechts -36%).
Uit recent onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, dat mede gefinancierd is door Wakker Dier, blijkt dat ESBL producerende bacteriën op het merendeel van het kippenvlees dat in de supermarkten ligt vorkomt. Biologische gehouden kippen krijgen veel minder antibiotica toegediend. Hierop komen vier keer minder ESBL bacteriën voor.

(Bron: Wakker Dier, 17-5-'11)

Reactie:
Wakker Dier stapt naar de rechter om staatssecretaris Bleker te dwingen openheid te geven over schadelijke stoffen en resistente bacteriën die gevonden zijn op vlees. Het blijkt dat biologisch gehouden kippen veel minder antibiotica toegediend krijgen zodat deze vier keer minder ESBL bacteriën bevatten. Macrobiotisch, onbespoten, reform, biologisch, biologisch-dynamisch. Het klinkt allemaal oergezond, maar is dat ook zo? En wat betekenen die termen? Wat is het verschil tussen bijvoorbeeld reform- en macrobiotisch voedsel en betekent biologisch ook onbespoten? Is bio ook logisch? Puur op reis geeft uitleg.

Reformproducten
De reformbeweging ontstond in Duitsland aan het eind van de negentiende eeuw. Het doel was totale hervorming van de maatschappij, de manier van leven en het voedingspatroon. Reformproducten zijn samengesteld uit natuurlijke ingrediënten. Ze bevatten geen chemische, synthetische of kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen.

Biologische producten/veehouderij
De biologische landbouw is gebaseerd op behoud van milieu, natuur, landschap en het welzijn van dieren. Daarom hebben dieren meer ruimte dan in de gewone veehouderij en komen mestoverschotten niet voor.

Biologische producten bevatten natuurlijke ingrediënten die ook op biologische manier geteeld moeten zijn en waarbij geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt zijn. Onkruid wordt bestreden met de hand of een machine en er wordt ook geen gentechnologie (genetische manipulatie) toegepast. Gentechnologie wordt gebruikt om erfelijke eigenschappen van levende organismen, 'micro-organismen' zoals bacteriën of schimmels, maar ook van planten, dieren of mensen te veranderen.
In Nederland hebben biologische producten het EKO-keurmerk.

Biologisch dynamische producten/veehouderij
Deze landbouwmethode is gebaseerd op de antroposofie. Deze levensvisie is begin vorige eeuw in Duitsland ontwikkeld door Rudolf Steiner. Uitgangspunt is de samenhang tussen mens, plant, dier, bodem en kosmos. Boeren gebruiken bij het zaaien dan ook een zaaikalender om rekening te kunnen houden met het ritme van de planeten en krachten (dynamisch) en de natuur (biologisch). Landbouw gebeurt alleen op grond die vrij is van restanten van kunstmest en gifstoffen. In de veehouderij worden homeopathische kruidenpreparaten gebruikt en streeft men naar een natuurlijke kringloop van voer en mest.

Biologisch-dynamische producten zijn herkenbaar aan het Demeter-keurmerk. Demeter is de Griekse godin van groei en vruchtbaarheid.

Macrobiotische producten
Macrobiotiek betekent ‘groot, rijk en zinvol leven’. Het basisprincipe van macrobiotiek is evenwicht. De balans tussen yin en yang. Yin is uitzettende, opwaartse energie en yang de samentrekkende, neerwaartse energie. Ook voedsel wordt ingedeeld in yin en yang: suiker, specerijen, alcohol en koffie zijn extreem yin. Vlees, eieren en zout zijn extreem yang.
Om dit evenwicht te bereiken moet de basis van de voeding bestaan uit producten die uit zichzelf al evenwichtig zijn. Bovendien moeten alle producten biologisch geteeld zijn. Macrobiotiek werd in het westen bekend door Sakurazaw Nyoti, ook bekend onder de naam George Oshawa.

Gezonder of niet?
Er is niet echt wetenschappelijk onderzoek waaruit blijk dat biologische producten altijd gezonder zijn dan niet-biologische voeding. Wel blijkt uit diverse onderzoeken dat er minder resten van bestrijdingsmiddelen worden aangetroffen en dat sommige biologische producten meer vitamine C en minder water bevatten. Biologische melk bevat tot vier keer meer meervoudig onverzadigde vetzuren. Biologische landbouw is wel milieuvriendelijker dan de gangbare, reguliere landbouw.

Veiliger of duurder?
Biologisch voedsel blijkt niet veiliger of onveiliger dan niet-biologisch voedsel omdat biologische groenten niet volledig vrij zijn van bestrijdingsmiddelen. Natuurlijke stoffen zoals het plantenextract pyrethrine (schadelijk voor bijen), en een enkele synthetische stof zoals piperonylbutoxide, worden wel toegepast. Dat biologisch voedsel gemiddeld 30 procent duurder is dan niet-biologisch voedsel komt door de intensievere landbouwmethode.

Waar te koop?
Biologische producten zijn te koop in natuurvoedingswinkels, reformwinkels en in sommige supermarkten. Veel biologische boeren verkopen op boerenmarkten of vanaf de boerderij.

Waarom biologisch voedsel wel:
1.Minder resten van bestrijdingsmiddelen.
2.Soms minder nitraat.
3.Soms minder resten van diergeneesmiddelen in biologische melk- en vleesproducten.
4.Omdat antibiotica slechts beperkt wordt gebruikt, is er minder kans dat er resistente bacteriën ontstaan.
5.Kleinere kans op BSE. Biologische runderen eten geen diermeel. Diermeel wordt gemaakt van slachtafval en verwerkt in veevoer en wordt gezien als de grootste besmettingsbron voor BSE.

Waarom biologisch voedsel niet:
1.Iets meer kans dat dieren met bacteriën of parasieten besmet worden. Dit geldt ook voor producten uit andere veehouderijsystemen waar de dieren een uitloop hebben, zoals scharrel- en graseieren en scharrelvlees.
2.Biologische eieren van kippen met uitloop (scharrel) bevatten iets meer dioxine dan niet-biologische. Mogelijke verklaring is dat biologische kippen buiten lopen en wormen uit de grond oppikken die door luchtvervuiling meer dioxine in hun lijf hebben.