De geplande omstreden gigastal in Grubbenvorst - voor 1.1 miljoen plofkippen en 35.000 varkens - wordt achter de schermen van alle kanten door de overheid gesubsidieerd. Dit blijkt uit onderzoek van Wakker Dier (zie bijlage voor de bevindingen van Wakker Dier). Voor de bouw van de gigastal is €2,1 miljoen aan subsidies van het Rijk en de provincie toegezegd. Daarnaast komt het megabedrijf in aanmerking voor financiële voordeeltjes tot een bedrag van €11 miljoen. Er worden subsidies verstrekt voor ondermeer PR en communicatie rond de bouw van de gigastal, adviesdiensten, het oplossen van juridische knelpunten en marketingkosten. Nieuwsuur besteedde op 9 juli 2012 aandacht aan de bevindingen van Wakker Dier. De uitzending is hier te zien. De SP-fractie in Provinciale Staten van Limburg heeft inmiddels vragen gesteld naar aanleiding van het onderzoek van Wakker Dier.

De bevindingen van Wakker Dier zijn opmerkelijk, omdat staatssecretaris Bleker veebedrijven met meer dan een miljoen kippen eerder nog een ‘exces’ noemde. Er is wetgeving in de maak om megastallen met meer dan 240.000 plofkippen of 10.000 vleesvarkens te verbieden om ‘extreme industrialisatie’ te voorkomen . Wakker Dier wil dat het geld zoveel mogelijk worden geblokkeerd en teruggevorderd. Daarnaast wil Wakker Dier dat megastallen expliciet worden uitgesloten van subsidies om dergelijke omstreden subsidies in de toekomst te voorkomen.

Wakker Dier: megastallen uitsluiten van subsidies
De stal dreigt 11 keer groter te worden dan de grens van een megastal en 8 keer groter dan de grens die in het wetsvoorstel van Bleker staat. Daarmee wordt het verreweg de grootste stal van Nederland; de eerste gigastal. “Ongelooflijk dat deze gigastal, waar zoveel maatschappelijke weerstand tegen is, achter de schermen van alle kanten onze belastingcenten toegeschoven krijgt. Het wordt daarmee de eerste staatskolchoz van Nederland”, aldus Wakker Dier. De megastal krijgt in ieder geval subsidie van het Rijk en de provincie Limburg. Het totaal aan toegezegde subsidies bedraagt minimaal €2.1 miljoen maar wordt deels pas uitgekeerd bij realisering. Daarnaast krijgt het bedrijf financiële voordeeltjes van de gemeente en profiteert het van EU-fondsen. Deze voordeeltjes en subsidies zijn deels algemene regelingen waar elke veehouder gebruik van kan maken. Wakker Dier wil dat bij dergelijke regelingen in de subsidievoorwaarden wordt vastgelegd dat megastallen van subsidie worden uitgesloten.

Bleker is momenteel wetgeving aan het opstellen om grenzen te kunnen stellen aan megastallen. Besluitvorming is echter over de verkiezingen van september heen getild. Hij stelde hierover: "Excessen, zoals een bedrijf met een miljoen kippen of meer, passen niet bij Nederland.” Afgelopen maart stelde hij bij een discussie over aanstaande wetgeving tegen megastallen, expliciet over de gigastal in Grubbenvorst: "Bedrijven met 35.000 slachtvarkens of 1,2 miljoen slachtkippen zijn niet goed voor de maatschappelijke acceptatie.”

De dieren komen er in de geplande gigastal bekaaid vanaf. Supermarkten zullen het vlees zelfs weigeren vanwege de dieronvriendelijkheid. De varkens worden zo dieronvriendelijk gehouden dat het niet eens voldoet aan de minimale normen die veel supermarkten ondertussen stellen aan hun goedkoopste varkensvlees – 1 Beter Leven ster. Ook bij de kippen loopt de gigastal hopeloos achter bij de maatschappelijke wensen. De kippen zijn de bekende ongezond snelgroeiende plofkippen waar veel A-merken en de supermarkten al van hebben aangegeven hier vanaf te willen. Ze zitten maximaal opeengestapeld met circa 15 tot 20 kippen op een vierkante meter, drie hoog op lopende banden. De moederdieren zullen zelfs nog in kooien worden gehouden, waar we juist met het recente verbod op de legbatterij vanaf willen stappen.

Behoud de Parel: "Burgers betalen mee aan bedrijf, dat ze niet willen"
Behoud de Parel is verbijsterd over de uitkomst van het onderzoek van Wakker Dier. Al die jaren, dat Behoud de Parel - gesteund door de bevolking van Grubbenvorst - gestreden heeft tegen de komst van het NGB, blijkt de overheid er een verborgen agenda op na te hebben gehouden. Paul Geurts: "De overheid, zowel op gemeentelijk (via wethouder Litjens van het CDA) en provinciaal niveau (via eerst gedeputeerde Driessen en nu gedeputeerde Van de Broek, beiden van het CDA), als op landelijk niveau (via eerst minister Verburgt en nu via staatssecretaris Bleker, beiden ook van het CDA) hebben altijd gesteld dat zij neutraal tegenover het NGB staan (zoals de wethouder en de gedeputeerden gezegd hebben) of zelfs tegen de komst van het bedrijf, zoals Bleker verkondigde. Nu blijkt dat de "linker hand" niet wist wat de "rechter hand" deed. Althans, dat willen ze doen voorkomen. Ze hebben ons gewoon belazerd. Zeker nu blijkt dat een van de zaken die gesubsidieerd worden, de communicatie en de PR richting burgers betreft. Dus met belastinggeld heeft men geprobeerd draagvlak te krijgen bij de burgers, die vanaf het begin duidelijk hebben gemaakt dat ze tegen het NGB zijn. En die CDA-bestuurders noemen zich nog steeds 'democratisch'?" Geurts wijst op de juridische procedures die op dit moment lopen. Behoud de Parel procedeert tegen de milieuvergunning, die de provincie wil verstrekken en de bouwvergunning die de gemeente wil verstrekken. Het is nu duidelijk dat zowel de gemeente als de provincie absoluut niet objectief staan in de beoordeling van de bezwaren tegen de vergunningen. Ze hebben hun geld in het NGB gestoken en zullen er alles aan doen, om die vergunningen er door te krijgen. Paul Geurts weer namens Behoud de Parel: "We hebben altijd al het gevol gehad tegen een muur aan te praten, als het om provincie of gemeente ging, maar hoopten nog op een integer bestuur. daar kunnen nu in ieder geval vraagtekens bij geplaatst worden!" Tegelijkertijd kondigt Geurts aan, dat de uitkomsten van het onderzoek van Wakker Dier zeker meegenomen zullen worden in de juridische procedures. Omdat hij - zoals gezegd - van mening is dat de bevindingen duidelijk maken dat de overheid steeds een dubbele rol gespeeld heeft en nog steeds speelt.

André Vollenberg, voorzitter van de vereniging Behoud de Parel, geeft in zijn commentaar aan dat er naast de miljoenen overheidsgeld dat nu al in het NGB gepompt is, er nog vele miljoenen zullen volgen. Vollenberg: "Die miljoenen worden verstrekt in de vorm van subsidies, studies, belastingvoordeel, inkoopvoordeel en energiesubsidie. En terwijl heel Nederland tegen deze gigastal is, zijn in Horst aan de Maas Essentie (VVD) en het CDA vóór vestiging". Vollenberg wijst er op dat Knowhouse (in het leven geroepen door onder andere de Gemeente Horst aan de Maas, de Provincie Limburg, de initiatiefnemers en de Rabobank) - de promotor van het NGB - opgericht lijkt te zijn om het NGB mogelijk te maken.

"Behoud de Parel is al méér dan 5 jaar actief om vestiging van het NGB tegen te houden. Ook demissionair staatssecretaris Bleker van het CDA begint anders te praten nu de verkiezingen in zicht zijn. Hij weet niet hoe hij alles moet draaien om vóór het NGB te blijven. Dat de maatschappelijke kosten van het NGB hoog zijn, is duidelijk. Het kost nu geld en blijft in de toekomst geld kosten", aldus Vollenberg. En hij vervolgt: "Wat heeft het gekost om jaren geleden de grond van de gemeente als eigenaar van de vestigingsplaats pachtvrij te maken? En waarom is deze grond vervolgens aan het NGB verkocht en niet op de markt aangeboden? En wat kost dit alles de Horster bevolking?
Decennia geleden moesten slachterijen en compostbedrijven naar industrieterreinen. Normale industriegrond kost in Horst aan de Maas 120 euro per vierkante meter. Bij 9 hectare die het NGB nodig heeft, is dat 10.800.000 euro, terwijl nu slechts 720.000 wordt betaald. Een voordeeltje ten laste van de Horster bevolking van méér dan 10.000.000 euro! Verder krijgt het NGB 50% van de dierrechten cadeau, als ze de megamestproductie in het buitenland afzet. Dit cadeau houdt gratis dierrechten in van ongeveer 600.000 kippen en 16.000 varkens. En dan praten we wéer over miljoenen voordelen voor de ondernemers! En de beerput, die moet 3,5 keer zo groot worden als oorspronkelijk. En die gaat dus langzaam open met alle kwalijke gevolgen van dien....". Het moge duidelijk zijn: Behoud de Parel uit Grubbenvorst is haar geloof in de politiek van met name het CDA helemaal kwijt.

Vragen SP Limburg over bevindingen Wakker Dier
De SP-fractie in Provinciale Staten van Limburg wijst er op dat in Noord-Limburg veel ophef bestaat over de bouwplannen voor deze stal. Inwoners vrezen voor hun gezondheid, de toename van verkeer, het volbouwen van het platteland en het verdwijnen van kleine boerenbedrijven. Thijs Coppus, fractievoozitter van de SP in Provinciale Straten stelt in een brief aan Gedeputeerde Staten (zie bijlage) dat, voordat er ook maar een spade in de grond is gestoken, de provincie Limburg dit bedrijf voor ruim 1 miljoen euro heeft gesponsord. Via het Liof heeft Kuipers Kip 1 miljoen euro ontvangen en samen met het rijk heeft de provincie Limburg nog eens 410.000 euro naar de initiatiefnemers overgemaakt. De SP vindt dit een kwalijke zaak omdat er ten tijde van de subsidieverlening nog onderzoeken moesten worden uitgevoerd en procedures doorlopen moesten worden. Naar buiten toe deed de overheid alsof er een zorgvuldige afweging moest worden gemaakt, terwijl aan de achterkant al miljoenen naar de initiatiefnemers gingen. Omdat de overheid zich al letterlijk heeft ingekocht wordt er op deze manier geen eerlijke procedure gevoerd. Met publiek geld zijn er immers als belangen ‘gekocht’.

In de brief vraagt de SP Limburg zich af welke bijdragen de initiatiefnemers van het Nieuw Gemengd Bedrijf hebben ontvangen; waarom de provincie Limburg het initiatief steunt terwijl er nog een aantal wettelijke procedures moeten worden doorlopen en de gevolgen voor de volksgezondheid nog onduidelijk zijn. De SP stelt in haar brief dat - door op voorhand het Nieuw Gemengd Bedrijf te steunen - de provincie er baat bij heeft dat het initiatief zal slagen. In dat kader vraagt de SP zich af welk signaal het provinciebestuur hiermee af geeft aan de bevolking van Grubbenvorst en wat de invloed is op de besluitvorming rondom het NGB nu de provincie directe belangen heeft bij de realisering van het Nieuw Gemengd Bedrijf.

Wat de financiële positie van de provincie betreft vraagt de SP Limburg wat de financiële gevolgen zijn voor de provincie Limburg als het Nieuw Gemengd Bedrijf niet wordt gebouwd en of er meer soortgelijke gevallen zijn waarbij de provincie Limburg financiële steun verleent voor nog nieuw te bouwen stallen, waarvoor de procedures nog moet worden doorlopen.

Luister hier naar een intervieuw van Thijs Coppus door L1. En bekijk hier de nieuwsuitzending van L1TV:

Provincie houdt vooralsnog vast aan megastal
De provincie steunt - ondanks de massale kritiek - nog steeds de plannen om een megastal te bouwen in Grubbenvorst. CDA-gedeputeerde Patrick van de Broeck ziet het als een concept dat de moeite waard is om te ontwikkelen. Luister hier naar de opvatting van Gedeputeerde Van de Broeck.

Vragen Marianne Thieme (PvdD) aan Bleker
Marianne Thieme kwam als eerste kamerlid met een reeks vragen over de ‘verspilling van belastinggeld.’ Ze wil van staatssecretaris Henk Bleker een uitvoering overzicht van alle toegezegde en al verstrekte subsidies. Ze vraagt de bewindsman om al toegezegde subsidies niet uit te keren. Bovendien wil Thieme dat er geen cent overheidssubsidie meer gaat naar andere stallen die groter zijn dan 300 NGE. Het gaat volgens haar om ‘extreme industrialisatie’ van de veehouderij.

Vragen Henk van Gerven (SP Tweede Kamer) aan Henk Bleker
Ook SP-Kamerlid Henk van Gerven wil duidelijkheid omtrent de subsidies . Hij wil zo snel mogelijk van staatssecretaris Bleker weten of hij wist van de miljoenensubsidie aan een megastallencomplex in Grubbenvorst (zie bijlage). De afgelopen jaren zou dit complex ruim 2 miljoen hebben ontvangen van provincie, rijk en Europa. 'Toen ik Bleker vroeg naar dit project, zei hij dat hij dit onwenselijk vond. Maar nu blijkt het bedrijf subsidie te ontvangen van zijn ministerie. Dat maakt zijn beweringen volstrekt ongeloofwaardig.' Van Gerven: 'Het gaat om een bedrijf met een idiote omvang, zeker in een tijd waarin het besef groeit dat deze manier van dieren houden onhoudbaar is. Bleker leek dit langzaam maar zeker ook te gaan beseffen, maar het lijkt er nu op alsof hij mooie woorden sprak, maar deze veefabriek ondertussen in de subsidiepot liet graaien. De staatssecretaris heeft een hoop uit te leggen en moet de ontwikkeling van dit bedrijf stopzetten.' De SP'er wil onder meer van Bleker weten of hij op de hoogte was van de stroom aan subsidies die de afgelopen jaren zijn verstrekt. Daarnaast wil Van Gerven weten of het klopt dat het ministerie actief betrokken was bij de export van kennis over het bouwen van megastallen naar China. 'Hier proberen we een einde te maken aan deze gigastallen, omdat ze slecht zijn voor milieu en dier. Dan past het niet om in het buitenland uit te gaan leggen hoe zij dit ook kunnen gaan doen.' Een medewerker van het departement zou zijn meegereisd naar China om te kijken of ook daar een dergelijk project kan worden opgezet.

Van Dekker (PvdA) vraagt informatie
Tjeerd van Dekker (PvdA) meent dat staatssecretaris Bleker de Kamer minder goed heeft op de hoogte heeft gehouden dan hij in het tv-programma Nieuwsuur suggereerde. Hij vraagt uitleg daarover. Zo wil Van Dekken weten ‘met welk specifiek document en met welke datum u of uw voorganger de Kamer hierover heeft geïnformeerd.” Ook van Gerven twijfelt aan de beweringen over de informatievoorziening. Daarom vraagt hij eveneens bewijzen daarvan. ‘Of erkent u dat de Kamer niet geïnformeerd is’, zo vraagt hij Bleker.