Bijna vijftig milieuorganisaties uit heel Nederland hebben Natuurmonumenten per brief opgeroepen dat het hoog tijd is voor een herbezinning van deze grote natuurorganisatie op de zogeheten Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). In de brief, gericht aan voorzitter Hans Wijers, wordt gewezen op de natuurschade die de veehouderij al vele decennia aanricht door forse overschrijding van de stikstofdeposities. Volgens de ondertekenaars, waaronder Vereniging Behoud de Parel uit Grubbenvorst, moet Natuurmonumenten in actie komen richting landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden.

De ondertekenaars wijzen er op dat Natuurmonumenten als grootste en bekendste natuurbeheerorganisatie van Nederland een belangrijke rol speelt in het houden van de overheid aan de verplichting om de stikstofschade te reduceren. ‘Natuurmonumenten is als grootste natuurbeheerder bovendien ook de voornaamste belanghebbende in de aanpak van de stikstofschade, en – anders dan Staatsbosbeheer – politiek onafhankelijk.’ Er bestaat echter grote twijfel over de ernst van de ambities van Natuurmonumenten om deze problemen op de agenda te zetten bij de overheid.

Stikstof belangrijkste bedreiging
In dit verband wordt gewezen op het geld en de energie die natuurbeherende organisaties jaar in jaar uit kwijt zijn aan maatregelen om de stikstofschade te bestrijden. In een aantal gevallen is de stikstofgevoelige vegetatie al dusdanig aangetast dat plaggen, maaien enz. niet meer helpt. Uit talloze wetenschappelijke studies blijkt dat stikstofdepositie (waaronder hoofdzakelijk ammoniakdeposities) samen met verdroging en versnippering de belangrijkste bedreiging vormen van de natuurwaarden in Nederland.
De ammoniakdepositie, hoofdzakelijk veroorzaakt door de veehouderij, houdt overheid, milieu- en natuurorganisaties en veesector volgens de brief al decennia verdeeld. De overheid toont zich hierbij wispelturig (lees: onbetrouwbaar) in de ambitie om de natuurschade doelmatig aan te pakken. Telkens weer wordt het beleid omgegooid en aangepast met als onaanvaardbaar gevolg dat bijna niemand het beleid nog kan begrijpen. In de brief wordt daarom opgeroepen het beleid doorzichtiger en eenvoudiger te maken.

Opstelling Natuurmonumenten
Ook wordt gewezen op de opstelling die Natuurmonumenten de afgelopen jaren heeft ingenomen die hoofdzakelijk gericht was op beheersplannen van natuurgebieden en maatregelen van de overheid (waaronder de PAS) die het voordeel van de twijfel kregen. Onrechtmatige besluiten van de overheid en talloze wetsovertredingen door veehouderij worden in principe ongemoeid gelaten door Natuurmonumenten. Dat staat volgens de opstellers van de brief gelijk aan het paard achter de wagen te spannen. ‘U wordt verzocht het gesprek aan te gaan over uw politieke opstelling rond de PAS.’

Praktijken die een negatief effect hebben op de natuur zijn onder meer de erbarmelijke naleving van natuurwetgeving, de rechtspraak die vaak bepalend is (op basis van coulante regelgeving) en reeds verleende vergunningen die een loodzware hypotheek leggen op de toekomst. De brief eindigt met de conclusie dat een ambitieuze aanpak van natuurschade door stikstof (zeer) laag op de politieke agenda staat. De ondertekenaars doen daarom een dringend beroep op Natuurmonumenten om zich te herbezinnen op de houding ten aanzien van de PAS en de illegale bedrijfsuitbreidingen en actie te ondernemen richting landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden.