De gemeente Gemert-Bakel neemt de aanbevelingen van het rapport ‘Gezondheids-effecten intensieve veehouderijen in Elsendorp’ van de GGD’en Brabant/Zeeland over. Uit het onderzoek van de GGD blijkt dat de op dit moment beschikbare milieugegevens onvoldoende informatie geven om de extra belasting van de ontwikkelingen in het LOG Elsendorp te bepalen. Hierdoor zijn voor de inwoners van Elsendorp extra gezondheidsrisico’s door het LOG niet uit te sluiten. Daarom hebben B&W besloten om de aanbevelingen van het rapport over te nemen en extra onderzoek te laten uitvoeren.

Meer onderzoek noodzakelijk
De gemeente heeft de GGD gevraagd om de mogelijke gezondheidseffecten voor inwoners van Elsendorp veroorzaakt door de verschillende emissies van intensieve veehouderijen in kaart te brengen. In het rapport wordt ingegaan op effecten van ammoniak, geur, endotoxinen (celmateriaal van bacteriën in de lucht waar mensen allergisch op kunnen reageren), bacteriën en fijn stof. Het rapport geeft aan dat op korte termijn meer inzicht nodig is in de lokale blootstelling in het dorp Elsendorp. Daarbij worden de mate van geurbeleving en de blootstelling aan endotoxinen genoemd. De GGD legt uit: ‘Het is van belang de onrust van de bewoners en de huisarts serieus te nemen. Ons onderzoek geeft een overzicht van de mogelijke risico’s. Hoewel deze niet zijn uit te sluiten, geven de bestudeerde onderzoeken geen aanwijzingen voor ernstige en grootschalige gezondheidseffecten. De beschikbare gegevens voor Elsendorp zijn echter te beperkt om te bepalen of omwonenden hier een extra risico lopen. Om hierover wel meer te kunnen zeggen, zijn lokale, specifieke metingen nodig.’

College B&W neemt aanbevelingen rapport over
Het college van B&W heeft op dinsdag 17 juni 2008 besloten om de aanbeve lingen van de GGD over te nemen. Concreet betekent dit dat € 10.000 uit het reconstructiebudget wordt besteed aan onderzoek van endotoxines. Daarnaast wordt de provincie dringend verzocht om in Elsendorp met de meetwagen metingen van fijn stof uit te voere n. Ook gaat de gemeente samen met de provincie de controle van luchtwassers via internet uitwerken. Tevens worden agrarische ondernemers gestimuleerd om zoveel mogelijk gebruik te maken van gecombineerde luchtwassers.

In gang gezette acties
Lopende het onderzoek werd duidelijk dat er voor de onderwerpen geur, endotoxinen en fijn stof vervolgstappen nodig zouden zijn. Voor enkele van deze stappen heeft de gemeente niet gewacht tot de oplevering van het rapport. De volgende acties zijn al uitgevoerd:

Geur
Vooruitlopend op de afronding van het GGD-onderzoek is in april 2008 opdracht verstrekt aan het SRE om een Telefonisch Leefbaarheidsonderzoek (TLO) in Elsendorp en De Rips uit te voeren. Bij de start van de reconstructie in 2000 is ook een TLO uitgevoerd met de bedoeling hiermee een nulmeting te hebben. Met de gegevens van de TLO in 2008 kunnen de resultaten van 2000 en 2008 worden vergeleken. Uit het TLO blijkt o.a. dat:
- in de periode 2000-2008 in Elsendorp het aantal geurgehinderden is afgenomen van 66% naar 57%
- in dezelfde periode in Elsendorp de ernstige geurhinder is afgenomen van 49% naar 7%.
- In de periode 2000-2008 in De Rips het aantal geurgehinderden is toegenomen van 19% naar 42%.
- In dezelfde periode in De Rips de ernstige geurhinder is toegenomen van 3% naar 8%.

Fijn stof
Fijn stof wordt gemeten in De Rips, op drie locaties (Vredepeel en de 2 meetcontainers). Uit de metingen in Vredepeel komt naar voren dat vanaf 1992 de achtergrondconcentratie fijn stof met circa 40% is verminderd. In Elsendorp wenst men ook een meetpunt. Deskundigen zeggen dat de concentraties in De Rips te vertalen zijn naar Elsendorp en dat derhalve een (duur) extra meetpunt niet zinvol is. Met de provincie is afgesproken dat zij zullen proberen om één van de meetwagens enkele keren in Elsendorp te stationeren om de luchtkwaliteit te meten.

Totstandkoming rapport
In 2007 is bij de bewoners van Elsendorp onrust ontstaan over de ontwikkelingen in het landbouwontwikkelingsgebied (LOG) en de mogelijke gezondheidsrisico’s. De gemeente Gemert-Bakel heeft vervolgens de GGD opdracht gegeven om dit te onderzoeken. Het rapport heeft een aantal doelstellingen. Een van deze doelstellingen is een beschrijving te geven van de beschikbare informatie over gezondheidseffecten van de emmisie van veehouderijen op basis van de meest recente literatuur. Daarnaast had het rapport de doelstellingen een beschrijving van de huidige en toekomstige ontwikkelingen in geurbelasting en luchtkwaliteit als gevolg van de ontwikkelingen in de intensieve veehouderij in Elsendorp te geven én een risico-evaluatie van de huidige en de te verwachten gezondheidseffecten voor bewoners in Elsendorp. Voor de begeleiding van dit onderzoek is een klankbord ingesteld met huisarts Jan Hoevenaars en bewoners van Elsendorp en De Rips. Het concept-rapport van de GGD is vervolgens besproken in een expertmeeting. Het rapport is daarna met de ingebrachte reacties van de experts afgerond.