Grubbenvorst heeft de messen geslepen. De gemeenteraad staat de komst van een enorm veebedrijf toe, maar de bevolking én de regionale artsenij verzetten zich fel. De vrees voor fijnstof en ziektes is groot. Iets soortgelijks staat Boekel te wachten.

GRUBBENVORST - Op het erf van zijn biologische boerderij in Grubbenvorst wijst André Vollenberg naar de weilanden voor hem. “Dáár is het Nieuw Gemengd Bedrijf gepland. 1,2 miljoen kippen en 35.000 varkens. Voor de gezondheid heeft dat ongeveer hetzelfde effect als een kerncentrale voor de deur.”
Vollenberg is voorzitter van ‘Behoud de Parel’, de vereniging die in 2006 werd opgericht nadat de gemeente Horst aan de Maas, waar Grubbenvorst onderdeel van is, bekend maakte zogeheten Nieuwe Gemengde Bedrijven toe te willen laten. In de volksmond: megastallen. “We proberen het eerste bedrijf met alle macht tegen te houden”, zegt Vollenberg grimmig. “Want je weet wat er gebeurt als er één schaap over de dam is.” En voor de gezondheid heeft zo’n megastal ongeveer hetzelfde effect als een kerncentrale voor de deur.

De vijfduizend inwoners van Grubbenvorst voelen zich sinds de onheilstijding meer verbonden dan ooit. Ruim 4000 handtekeningen werden in het dorp verzameld tegen de komst van het megabedrijf van onder meer de Brabantse broers Marcel, Cor en Paul Kuijpers. Alleen de allerkleinsten, die nog niet kunnen schrijven, tekenden niet.

Het dorp hangt vol pamfletten en overal plakken stickers waarop staat dat het voor die kleintjes goed buiten spelen moet blijven in De Parel van Noord-Limburg. Een megastal draagt daar niet aan bij. “Door alle veeteelt, hebben we hier al veel fijnstof en ammoniak in de lucht”, zegt Vollenberg. “Er wonen hier veel mensen met longproblemen, ver boven het gemiddelde.”

‘Behoud de Parel’ wordt gesteund door een groep van vijftig artsen uit de omgeving. Huisartsen, longspecialisten en internisten dringen er bij de provincie op aan de megastal niet toe te staan. Samen met andere grote ontwikkelingen - het uitdiepen van de Maas, de uitbouw van de veiling, de aanleg van een tuinbouwgebied en de Floriade van 2012 - zou een megastal zorgen voor veel te veel fijnstof in de lucht. Ook huisarts Monique Baggen werpt zich op als fel tegenstander van de stal. “Vechten tegen een veebedrijf behoort eigenlijk niet tot de huisartsenzorg, maar we zien het als onze morele plicht”, zegt ze. “De megastal is vies tot het tegendeel bewezen is.”
Behalve fijnstof liggen volgens Baggen en haar collega’s MRSA, vogelgriep en salmonella op de loer. “Maar de gemeente weigert onderzoek te doen. Integendeel, het bedrijf wordt er dóórgedrukt. De stankwet, de fijnstofwet, alles wordt hier verruimd ten gunste van het Nieuw Gemengd Bedrijf.” De artsen schakelen een jurist in die eist dat de gevolgen voor de volksgezondheid onderzocht worden voordat de stal er komt. Baggen gaat dat nog niet ver genoeg. “We moeten de landelijke politiek bereiken. De besluitvorming hier over moet terug naar de regering. Gemeenteraden kunnen deze verantwoordelijkheid niet aan.”

De gemeenteraad van Horst aan de Maas, waar Grubbenvorst deel van uitmaakt, denkt daar anders over en stemde in februari met de kleinst mogelijke meerderheid vóór de komst van de megastal. Tot vreugde van wethouder Leon Litjens, die zegt dat de huisartsen te weinig verstand hebben van fijnstof. Wij luisteren liever naar mensen met kennis van zaken. Daarom hebben wij de GGD en een hoogleraar hun mening over fijnstof en MRSA gevraagd. Ze gaven aan dat een Nieuw Gemengd Bedrijf geen onverantwoord risico voor de volksgezondheid is. Daarom mag het van ons”.
Litjens ontkent dat hij de huisartsen en Behoud de Parel negeert, zoals die beweren. “Ik luister naar iedereen. Maar luisteren is iets anders dan iemand gelijk geven. Er is wel een risico, maar volgens ons aanvaardbaar klein”.

Leon Litjens. Voor veel Grubbenvorstenaren is zijn naam een vloekwoord geworden, zegt André Vollenberg. “Door alle ontwikkelingen die hij toestaat, moet het hele gebied hier ontsloten worden voor 12.000 vrachtwagens extra per jaar. Onze huizen worden minder waard. Er is al gezegd dat heel Grubbenvorst verplaatst moet worden. Ook dat is slecht voor onze gezondheid.”

Boekel staat soortgelijke taferelen te wachten, vreest Vollenberg. “Ik adviseer de mensen daar nu al hun rechtsbijstandverzekering in te schakelen. Daar zijn wij ook allemaal mee bezig. Uiteindelijk moet dat leiden tot een collectieve rechtszaak. Alle tijd die we het bedrijf tegenhouden is winst.”

Ook ‘Behoud de Parel’ eist van de provincie Limburg een gezondheidseffectrapportage. “De nieuwe kippenstal brengt 100.000 kilo fijnstof per jaar met zich mee”, zegt André Vollenberg. “Technisch is het niet mogelijk dat met luchtwassers te voorkomen.” Huisarts Baggen: “Al wordt tachtig procent tegen gehouden, dan nog komt er twintig ton fijnstof méér vrij. Daar krijgen we allemaal last van.”

De gemeente gaat stoïcijns door met de voorbereidingen. Zo zijn er meepraatavonden gepland over de landschappelijke inpassing van het Nieuw Gemengd Bedrijf. Vollenberg bars: “Daar gaat niemand heen. We gaan toch niet meepraten over iets dat er niet gaat komen?”

(Bron: Brabants Dagblad, Joris Roes, 11-10-'08)