In Boekel is grote onrust ontstaan onder bewoners en huisartsen, vanwege de mogelijke komst van twee nieuwe megastallen voor varkens. Volgens de artsen neemt de gezondheid van de bewoners nu al af door de groei van de veehouderij. In het Limburgse Grubbenvorst kwamen huisartsen ook al in actie tegen een geplande megastallen voor 35.000 varkens en 1,2 miljoen kippen. De GGD Hart voor Brabant wil de luchtkwaliteit in Boekel gaan monitoren. Als blijkt dat de luchtkwaliteit afneemt als de eerste megastallen verschijnen, kan de organisatie aan de bel trekken om meer megastallen te voorkomen.

Waar zijn ze bang voor?
Naast de megastal zelf, stoten de vrachtwagens die dieren ophalen voor de slacht fijnstof uit, dat hart- en vaatziekten en luchtwegklachten veroorzaakt. De uitstoot van bedrijven is aan een maximum gebonden, wat megastallen verplicht om ’luchtwassystemen’ aan te brengen. Aangezien die verplichting niet geldt voor kleinere bedrijven, denkt het Natuur en Milieu Planbureau (NMP) dat de luchtkwaliteit door de megastallen juist kan verbeteren. De Utrechtse longarts Jos Rooijackers betwijfelt dat. „Mogelijk blijkt straks dat die filters onvoldoende werken. Ik zie geen reden om gerustgesteld te zijn.” Sowieso stijgt de uitstoot van fijnstof in het gebied rond de megastal. Er is vrijwel geen onderzoek gedaan naar de gezondheidsgevaren daarvan. „Wij krijgen van huisartsen het signaal dat de gezondheid in de regio Boekel achteruit gaat, maar dat is niet onderbouwd”, zegt Renske Nijdam van de GGD Hart voor Brabant.

Naast het ’normale’ fijnstof komt er in stallen ook organisch stof vrij. „Een voorbeeld is endotoxine, een bestanddeel van een bacterie die luchtwegklachten veroorzaakt”, zegt Nijdam. Omdat de ventilatie door kieren in megastallen ontbreekt (alle lucht moet immers door de ’luchtwasser’), wordt het klimaat in de stal volgens Rooijackers ontzettend ongezond. „Je kunt er niet meer in zonder beschermende kleding.” In hoeverre organisch stof ook terechtkomt in de omgeving is niet bekend. De GGD wil daarom ook de concentratie endotoxine in de lucht rond Boekel volgen.

Een groot deel van de varkens en kalveren in Nederland draagt de MRSA-bacterie, ontdekte het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Ook boeren zijn vaak met de bacterie besmet. De meeste mensen worden er niet ziek van. Wie al zwak is, kan van MRSA huidinfecties en bloedvergiftiging krijgen. De GGD wil kijken of de MRSA-bacterie zich door de Boekelse lucht verspreidt.

Het gevaar van een megastal is dat een infectieziekte onder de dieren zich snel verspreidt. Mogelijk kan een dierziekte daardoor makkelijker muteren, zodat die net als MRSA besmettelijk wordt voor mensen. Volgens de Voedsel- en Warenautoriteit is de kans dat een virus muteert echter zo klein, dat de megastal het risico niet veel groter maakt. De autoriteit verwacht bovendien dat een megastal professionelere maatregelen kan nemen dan een kleinere om ziektes te voorkomen. Het RIVM waarschuwt juist dat in de megastallen mogelijk meer antibiotica worden gebruikt, waardoor de kans groter is dat virussen resistent worden.