Adviesbureaus en accounts zijn drukker dan ooit met het informeren van hun tuinbouwklanten. Ze merken dat steeds meer telers zich zorgen maken over hun eigen bedrijf, maar ook over wat er om hun heen gebeurt.

De telefoon gaat vaker, bevestigde een adviesbureau gisteren. Volgens hem is het enige goede advies om het hoofd koel te houden en met het verstand te bekijken hoe de crisis te kunnen overbruggen.

Iedere tien jaar wordt de tuinbouw geconfronteerd met een crisis. Iedere crisis maakt een ondernemer wijzer en bedrijven zijn beter bestand tegen tegenslagen. Echter deze keer komt de tegenwind vanuit verschillende hoeken. Dat maakt het anders.

Vervangingsinvestering
Het vertrouwen slinkt. Nieuwbouwprojecten worden in de ijskast gedaan. Naar verwachting wordt er het komende jaar hooguit 200 hectare nieuw glas gezet. Alleen vervangingsinvesteringen, indien echt nodig, worden nog uitgevoerd.

De explosieve groei van de glastuinbouw komt abrupt tot stilstand. De expansiedrift verdampt. Niet dat de orderportefeuilles van de kassenbouwers overigens leeg zijn. In Mexico, Australië, Engeland, Rusland en omgeving en Zuid-Korea worden nog volop glastuinbouwgebieden ontwikkeld. Deze nieuwe bedrijven gaan vooral leveren aan de eigen markt of buurlanden.

Spanje vertraagd
Hoewel enerzijds nieuwe gebieden worden ontwikkeld, heerst er onrust in de traditionele teeltgebieden. Want terwijl hier de teelt op zijn laatste benen loopt en de prijzen eindelijk aantrekken, zijn de tomaten in Spanje aan het zetten.

Het sombere weer van de afgelopen twee weken in de Spaanse teeltgebieden, heeft de productie echter iets vertraagd. Buiten dat, is de teelt rustig van start gegaan. Onze bronnen in de gebieden meldden dat de telers zich nog nooit zo bewust zijn geweest van de noodzaak van een schone productie.

Concurrentiedruk
Er wordt volop gewerkt met geïntegreerde gewasbeschermingsprogramma’s. Ondertussen kijken de Spanjaarden gespannen uit naar het nieuwe productieseizoen en hoe de prijzen zich gaan ontwikkelen. Ze voelen de steeds grotere concurrentiedruk vanuit Noord-Afrika en de belichte teelt in Nederland.

Veel bedrijven hebben lang gewacht met het doen van vervangingsinvesteringen en uitstellen kan in veel gevallen niet meer. Komende maanden zullen bepalend zijn of ze moeten stoppen of toch nog door kunnen. Een versnelling van de sanering wordt immers voorspeld. Daarbij komt dat er een correctie van de grondprijs heeft plaatsgevonden. Bedrijven rekenende zich rijk vanwege de speculatie met grond in vooral de kuststreek. Die roze zeepbel is doorgeprikt.

Niemand gespaard
Ook in Nederland worden geruchten over een sanering van de sector krachtiger. Opvallend aan deze crisis is ook dat het de hele sector treft. Potplanten, snijbloemen of voedingstuinbouw: geen teelt lijkt bespaard. Overigens: niet per definitie staan de kleine, verouderde bedrijven onder druk. Ook een grote, moderne bedrijven wankelen. De Rabobank laat weten te verwachten de crisis nog ongeveer twee jaar zal aanhouden. Een adviesbureau voegde daar het woord ‘minimaal’ aan toe.

Wist u dat het Chinese teken voor het woord ‘crisis’ hetzelfde is als het teken dat de Chinezen gebruiken voor het woord ‘kans’? Ik wil daarmee zeggen dat we een onwankelbaar vertrouwen moeten houden in de toekomst. Dat het weer beter zal gaan. Misschien niet morgen, maar dan wel over een paar jaar.

Positief is dat de crisis niet alleen ons treft, niet alleen één bedrijf of één bedrijfstak of één land. Daardoor zijn we genoodzaakt om samen te werken en met elkaar te zoeken naar een oplossing en ervan leren, zodat we de volgende keer niet weer collectief in een illusie gaan geloven. Alles draait om vertrouwen houden en het hoofd koel. De emotie moet uit de markt.

(Bron: Vakblad AGF, Esther Jakupaj, donderdag 2 oktober 2008)