DEN BOSCH – Om recht te doen aan de maatschappelijke weerstand te­gen megastallen en aan het belang van de volksgezondheid, wil het provinciebestuur (GS) de groei van veehouderijen in Brabant gaan afremmen. „Wij denken eraan om ons binnen landbouwontwikkelingsgebieden (LOG’s) te concentreren op een be­perkt aantal locaties en die gefa­seerd tot ontwikkeling te brengen. Dus niet meteen de maximale 2,5 hectare aan bouwruimte voor stal­len toestaan, maar beginnen met 1,5 hectare”, verklaart gedeputeer­de Paul Rüpp.

Gefaseerde groei
In Noord-Brabant moeten voor de ‘reconstructie’ van het landelijk gebied in totaal driehonderd veebedrijven verplaatst worden naar gebieden waar meer ruimte is en waar zij minder risico of schade opleveren. Een deel van die bedrijven wil alleen verhuizen als zij kunnen uitbreiden en doorgroeien naar megastallen. Door de maatschappelijke weerstand tegen megastallen, en hun vermeende milieu- en mogelijk zelfs gezondheidsschade, wil de verdere ‘reconstructie’ niet vlotten. Om de vaart er weer in te krijgen heeft gedeputeerde Rüpp nu een nieuwe strategie bedacht: gefaseerde groei.

Voor zogeheten duurzame veehou­derijlocaties buiten de LOG’s be­pleit Rüpp dezelfde strategie. Daar­mee sluit de provincie aan op de realiteit dat veel veehouderijen vooralsnog genoeg hebben aan 1,5 hectare bouwruimte die door­gaans rechtstreeks in bestemmings­plannen wordt toegestaan. „ De boeren die meteen 2,5 hectare wil­len, zijn sterk in de minderheid.”

Deze keuze voor een gefaseerde groei is een reactie op het Burger­initiatief Megastallen Nee, ge­steund door de statenfracties van SP, GroenLinks en Partij voor de Dieren, dat pleit voor een stop op stallenbouw en vee-uitbreiding tot over anderhalf jaar de uitslag van het uitgebreide gezondheidsonder­zoek naar de risico’s van veehoude­rijen voor omwonenden bekend is.

Rüpp: „ Zo’n moratorium is niet nodig en zou een verkeerd signaal zijn. De doelstellingen van de re­constructie om de leefbaarheid op het platteland te verbeteren moe­ten overeind blijven.” Sinds de invoering van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening op 1 juli vorig jaar, hebben de gemeen­ten geen toestemming van de pro­vincie meer nodig om veehouderij­en direct naar 2,5 hectare te laten groeien.

In het extreme gebeurt dat momenteel in Haaren waar on­dernemer Wim Vugts in het nieu­we bestemmingsplan buitenge­bied direct de mogelijkheid krijgt om aan de Kovelsweg twee vee­houderijen naar elkaar toe te laten uitbreiden. Daardoor ontstaat een vrijwel aaneengesloten stallencom­plex van vijf hectare, ongeveer ze­ven voetbalvelden bebouwing, voor zo’n 20.000 varkens. Dat ge­beurt met goedvinden van de pro­vincie, die wél op andere punten in het bestemmingsplan heeft inge­grepen. Hierover is grote maat­schappelijke onrust ontstaan.

Op de rem
Doordat niet alleen kritische ‘buren’ en actiegroepen zich tegen megastallen verweren, maar ook minister Verburg een landelijk onderzoek heeft aangekondigd naar de gezondheidseffecten van het ontstaan van megastallen, dreigt het gevaar dat de hele reconstructie stil komt te vallen en bedrijven helemaal niet meer verhuizen om af te wachten tot er meer duidelijkheid is over de maximale grootte van de stallen. Bovendien, zegt Rüpp, zijn in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen gemeenten terughoudend met het openstellen van ontwikkelingsgebieden. Met andere woorden: ook gemeenten trappen op de rem.

Helft
Als je nou begint met de helft van de door de provincie goed geachte 2,5 hectare, dan neem je waarschijnlijk veel maatschappelijke weerstand weg en kun je bedrijven wel verplaatsen, is de gedachte van Rüpp. Hij wil zijn ideeën nog verder uitzoeken en tot een voorstel uitwerken voor de Staten, maar de fasering heeft als groot voordeel dat je ‘onontkoombare’ ontwikkelingen voorkomt. De Staten moeten zich immers uitspreken over de gewenste maximale omvang van de megastallen en zij zouden best eens kleinere bedrijven kunnen voorstaan dan Gedeputeerde Staten.

Burgerinitiatief
Ook in Brabant is er immers forse weerstand tegen megastallen, zoals onder meer bleek uit het burgerinitiatief Megastallen-Nee. Ook de resultaten van het gezondheidsonderzoek in opdracht van Verburg en Klink zou een beperking van de omvang kunnen bewerkstelligen, al verwacht Rüpp dat niet. ‘Tot nu toe wijzen alle gegevens erop dat er geen nadelige gezondheidseffecten zijn.’ Dan zouden de bedrijven volgens Rüpp dus ‘gewoon’ de ruimte moeten krijgen om te groeien naar 2,5 hectare. In 2016 zouden alle 300 bedrijven die op verkeerde plekken staan verhuist moeten zijn.

(Bron: Brabants Dagblad en Binnenlands Bestuur, 5-10-'09)