Heb je sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw gesteggeld over een overkoepelend natuurbeschermingsplan, leidt het eindelijk tot iets substantieels, komt er een briefje van de Nederlandse regering.

Het jaar 2010 is het Internationale Jaar van de Biodiversiteit. Ik had er nog niet bij stilgestaan en je merkt er ook weinig van, maar toch is het zo. Om de biodiversiteit te bevorderen heeft de Europese Unie tussen 2004 en 2006 Natura 2000 ontwikkeld, een netwerk van bedreigde natuurgebieden. Op basis van de Vogelrichtlijn uit 1979 en de Habitatrichtlijn uit 1992 wordt ongeveer 20 procent van het grond- en watergebied van de EU uitgeroepen tot SPA (Special Protected Area) of SAC (Special Area of Conservation).

Natura 2000 is een van de meest ambitieuze natuurbeschermingsinitiatieven ooit genomen. Het is een project waar Europa trots op mag zijn – er gaat ook heus weleens iets goed in Brussel. Maar op 13 juli 2009 kwam er bij José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, een brief binnen. ‘Dear José Manuel’, stond er boven. Het was een brief van Jan Peter Balkenende. Er stonden zes voorstellen in voor aanpassing van Natura 2000. Heb je sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw gesteggeld over een overkoepelend natuurbeschermingsplan, leidt het eindelijk tot iets substantieels, komt er een briefje van de Nederlandse regering. Althans, die indruk werd gewekt. Eigenlijk was het gewoon een brief van de christelijke boerenlobbypartij. Gerda Verburg (Landbouw, CDA) was op de hoogte, minister Cramer van Milieu (PvdA) wist van niks.

In de brief werd gevraagd om meer evenwicht tussen ‘ecologische waarden’ en ‘economische belangen’ en werd ‘de strikt ecologische focus van Natura 2000’ bekritiseerd. Kortom, of de CCDA-boeren niet konden doorgaan met het verzieken van de natuur, ook in de SPA’s en de SAC’s – gewoon overal. Maar dat punt was vermoedelijk nog niet eens waar de brave Barroso het meest van opkeek. Dat was ongetwijfeld punt 2 van de brief. Barroso is een brave Portugese katholiek, bekend met gesjoemel en gemarchandeer maar niet op de hoogte van de ongeëvenaarde rijkdom van de gereformeerde dialectiek. In punt 2 stond dit: doordat Natura 2000 zo is gericht op de bescherming van de natuur, neemt in Nederland de publieke steun voor de bescherming van de natuur af. En daardoor schiet Natura 2000 zijn doel voorbij.

Ik vermoed dat Balkenende, Klink en Donner zeker één fles jonge jenever soldaat hadden gemaakt toen één van hen bij JP thuis met die geniale redenatie op de proppen kwam – ik denk Donner, die is daar goed in. ‘Schrijf maar op JP. Als ie dat leest is ie om. Niks tegenin te brengen. Ik zeg proost.’ ‘Schenk nog maar eens in. Ik bedenk er morgen nog vier puntjes bij en het is toereledokie met je Natura 2000 en dat gezeur over de biologische diversen. Leve de Zeeuwse boer, leve de eindeloze bietenvelden.’

Dat viel dus tegen. José Manuel Barroso had éven tijd nodig om van de brief te herstellen. Logisch. Zoiets miserabels valt er niet elke dag door je brievenbus. Je krijgt niet dagelijks een kattebelletje waarin het fraaie resultaat van jaren vergaderen, brainstormen en touwtrekken achteloos tóch weer ter discussie wordt gesteld. Maar op 26 oktober schreef Barroso een brief terug. Mooie, strakke brief. Kort samen te vatten als een ongenadige klets om de oren. Het vervelende ettertje Balkenende koel afgeserveerd en heengezonden. Met de staart tussen de benen terug naar zijn hok. Punt voor punt afgeserveerd, opzouten en opgehoepeld. Waarom je een brief schrijft om jezelf in het Jaar van de Biodiversiteit nog eens nadrukkelijk als de zeer zeldzame kneus neer te zetten – het is mij een raadsel.

(Bron: De Volkskrant, Bert Wagendorp, 11-1-'10)